આ વર્ષે ચોમાસુ કઈક અલગ મિજાજમાં હશે, હવામાન વિભાગે આપી લેટેટ્સ આગાહી

મિત્રો હવામાન વિભાગે આ વર્ષે ચોમાસુ સારુ રહેશે એવી આગાહી કરી નાખી છે. આ વર્ષે વરસાદ પણ સારો રહેશે એવું પણ કહ્યું છે. વૈશ્વિક હવામાનની પેટર્ન જોતા એવું કહી શકાય કે આ વર્ષે સામાન્ય કરતા વધુ વરસાદ થઈ શકે છે.

પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના સચિવ એમ રવિચંદ્રને અહીં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારતમાં ચાર મહિના (જૂનથી સપ્ટેમ્બર) ચોમાસાની મોસમ દરમિયાન સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદ થવાની સંભાવના છે અને કુલ વરસાદ 87 સે.મી.ની લાંબા ગાળાની સરેરાશના 105 ટકા થવાની ધારણા છે. દક્ષિણપશ્ચિમ ચોમાસું 1 જૂનથી 30 સપ્ટેમ્બર સુધી સક્રિય છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં ચોમાસાના વરસાદને અસર કરતા તમામ મહત્ત્વના પરિબળોમાંથી બેની અસર તટસ્થ રહેશે, જ્યારે એકની આ વર્ષે વરસાદ પર સકારાત્મક અસર પડશે.

IMDના મહાનિર્દેશક મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે, સામાન્ય વરસાદની 30 ટકા સંભાવના છે, સામાન્યથી વધુ વરસાદની 33 ટકા સંભાવના છે અને ચોમાસા દરમિયાન ભારે વરસાદની 26 ટકા સંભાવના છે." IMD અનુસાર, 50 વર્ષની સરેરાશ 87 સે.મી.ના 96 ટકા અને 104 ટકા વચ્ચેના વરસાદને 'સામાન્ય' ગણવામાં આવે છે. લાંબા ગાળાની સરેરાશના 90 ટકાથી ઓછા વરસાદને 'ઓછો' ગણવામાં આવે છે, 90 ટકા અને 95 ટકા વચ્ચે 'સામાન્યથી નીચે' ગણવામાં આવે છે, 105 ટકા અને 110 ટકાની વચ્ચે 'સામાન્યથી ઉપર' અને 110 ટકાથી વધુ વરસાદને 'અધિક' ગણવામાં આવે છે. જમ્મુ અને કાશ્મીર, લદ્દાખ, તમિલનાડુ, બિહાર અને પૂર્વોત્તર રાજ્યોના ભાગોમાં ચોમાસા દરમિયાન સામાન્યથી ઓછો વરસાદ થવાની ધારણા છે.

એપ્રિલથી જૂનનો સમયગાળો વધુ ગરમ થવાની ધારણા
મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા, છત્તીસગઢ, ઉત્તર પ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળના મોટા ભાગોમાં સામાન્યથી વધુ વરસાદ પડવાની શક્યતા છે. આ દેશના મુખ્ય ચોમાસા વિસ્તારો છે જ્યાં ખેતી મુખ્યત્વે વરસાદ આધારિત છે. દેશના ઘણા ભાગો પહેલાથી જ તીવ્ર ગરમીનો સામનો કરી રહ્યા છે, અને એપ્રિલથી જૂનનો સમયગાળો વધુ ગરમ થવાની ધારણા છે. આનાથી વીજળી ગ્રીડ પર દબાણ આવી શકે છે અને પાણીની અછત સર્જાઈ શકે છે.

ચોમાસું ભારતના કૃષિ ક્ષેત્ર માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જે લગભગ 42.3 ટકા વસ્તીની આજીવિકાને ટેકો આપે છે અને દેશના કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન (GDP)માં 18.2 ટકાનું યોગદાન આપે છે. કુલ ખેતીલાયક વિસ્તારનો 52 ટકા વિસ્તાર વરસાદ આધારિત સિસ્ટમ પર આધારિત છે. દેશભરમાં વીજળી ઉત્પન્ન કરવા ઉપરાંત પીવાના પાણી માટે મહત્ત્વના જળચરોને ફરી ભરવાનું પણ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. તેથી ચોમાસામાં સામાન્ય વરસાદની આગાહી દેશ માટે મોટી રાહત છે. જો કે, સામાન્ય વરસાદનો અર્થ એ નથી કે સમગ્ર દેશમાં દરેક જગ્યાએ એકસરખો વરસાદ પડશે. આબોહવા પરિવર્તનને કારણે, વરસાદ આધારિત સિસ્ટમોની પરિવર્તનક્ષમતા વધુ વધે છે.

વૈશ્વિક હવામાન પેટર્ન પ્રભાવિત
આબોહવા વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે વરસાદી દિવસોની સંખ્યા ઘટી રહી છે, જ્યારે ભારે વરસાદની ઘટનાઓ (ટૂંકા ગાળામાં વધુ વરસાદ) વધી રહી છે. આનાથી કેટલાક વિસ્તારોમાં પૂર આવે છે અને કેટલાક વિસ્તારોમાં દુષ્કાળ પડે છે. ચોમાસાના વરસાદની આગાહી કરવા માટે ત્રણ મોટા પાયે વાતાવરણીય ઘટનાઓ ધ્યાનમાં લેવામાં આવે છે. પહેલું ENSO છે. તે ઉષ્ણકટિબંધીય પેસિફિક મહાસાગરમાં સમુદ્ર સપાટીના તાપમાનમાં થતા વધઘટ સાથે સંબંધિત એક આબોહવા પેટર્ન છે, જે વૈશ્વિક હવામાન પેટર્નને પ્રભાવિત કરે છે.