મોદી સરકારની લખપતિ દીદી યોજના એક એવી યોજના છે જેના હેઠળ મહિલાઓને વ્યાજ વગર લોન આપવામાં આવે છે. આ લોન, જે સંપૂર્ણપણે વ્યાજમુક્ત છે, તે 1 લાખ રૂપિયાથી લઈને 5 લાખ રૂપિયા સુધીની હોઈ શકે છે.
સરકાર મહિલાઓમાં આર્થિક સશક્તિકરણ અને નાણાકીય સ્વતંત્રતા બનાવવા અને સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે માત્ર એક જ શરત છે, તે એ છે કે આ લોન માત્ર તે મહિલાઓને જ મળશે જેઓ સેલ્ફ હેલ્પ ગ્રુપ (એસએચજી)ની સભ્ય છે.
ગયા વર્ષે આ યોજના હેઠળ લાભ લેનારી મહિલાઓની સંખ્યાનો લક્ષ્યાંક 2 કરોડ રાખવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ આ વર્ષે વચગાળાના બજેટમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આ સંખ્યા 2 કરોડથી વધારીને 3 કરોડ કરવાની જાહેરાત કરી છે.
અહીં મહિલાના કારણે મહિલા અથવા પરિવારની કુલ આવક વધારીને લાખ રૂપિયા કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે, તેથી તેને લખપતિ દીદી યોજના નામ આપવામાં આવ્યું.
સ્વ-સહાય જૂથો શું છે - નાના જૂથો જેમાં મુખ્યત્વે ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં રહેતી મહિલાઓનો સમાવેશ થાય છે, પૈસા બચાવવા અને એકબીજાને લોન આપવા માટે ભેગા થાય છે. ડિસેમ્બર 2023માં બહાર પાડવામાં આવેલ દીનદયાળ અંત્યોદય યોજના-રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ આજીવિકા મિશન (DAY-NRLM) ના ડેટાને ટાંકીને, ડાઉન ટુ અર્થના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ભારતમાં આશરે 100 મિલિયન મહિલા સભ્યો સાથે 90 લાખ SHGs છે. આ 1970 ના દાયકામાં કેટલાક ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં શરૂ થયું હતું. સેલ્ફ-એમ્પ્લોયડ વિમેન્સ એસોસિએશન (SEWA) ગુજરાતમાં સૌથી વધુ ચર્ચામાં હતું.
લખપતિ દીદી યોજના હેઠળ, 1 લાખ રૂપિયાની વાર્ષિક આવક વાસ્તવમાં ઓછામાં ઓછી ચાર કૃષિ સિઝન અથવા વ્યવસાય ચક્ર માટે ગણવામાં આવે છે. અને, જેમની સરેરાશ માસિક આવક દસ હજાર રૂપિયાથી વધુ છે, તેમની આવકની ટકાઉપણુંને કારણે આ ગણતરી રાખવામાં આવી છે.
આ યોજના સરકારના ગ્રામીણ મંત્રાલય દ્વારા લાગુ કરવામાં આવે છે. આ યોજના હેઠળ વ્યવસાયની તાલીમ આપવી, બજારમાં માલ પહોંચાડવો, જરૂરી કૌશલ્યો અને તાલીમ આપવી બધું જ શક્ય છે. આ વિશે વધુ માહિતી માટે, તમે આ સરનામે લોગિન કરી શકો છો - https://lakhpatididi.gov.in/ મરઘાં ઉછેર, એલઇડી બલ્બ ઉત્પાદન, ખેતી, મશરૂમની ખેતી, સ્ટ્રોબેરીની ખેતી, પશુપાલન, દૂધ ઉત્પાદન, માટે આ લોન મેળવી શકાય છે. હેન્ડીક્રાફ્ટ વર્ક, બકરી ઉછેર અને હોમ રાશન પ્લાન્ટ જેવા કામ કરે છે.
