સામાન્ય રીતે દેશના દરેક નાગરિકને રેશન મેળવવાનો અધિકાર છે. સરકાર દ્વારા અપાતું આ વાજબી ભાવનું અનાજ ગરીબ લોકોની જીવાદોરી સમાન છે. રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકાર શ્રમિકો અને મજૂરોને ખૂબ જ નજીવા ભાવે આવશ્યક અનાજ પૂરું પાડે છે. લાભાર્થીઓને ઓળખવા માટે અલગ રેશન કાર્ડ પણ જારી કરવામાં આવે છે ઉપરાંત, દરેક રાશન પર ઉપલબ્ધ અનાજનો જથ્થો પણ નિશ્ચિત છે.
કોરોના મહામારીના યુગમાં મોદી સરકારે 80 કરોડ લોકોને મફત અનાજ વિતરણ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, જેનો લાભ માર્ચ 2022 સુધીમાં મળવાનો છે. આ ઉપરાંત, વિવિધ યોજનાઓ હેઠળ રાશનનું વિતરણ કરવામાં આવે છે. જો કે, આમાં મફત રાશન ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ જરૂરિયાતમંદોને બજાર કિંમત કરતાં ઘણી ઓછી કિંમતે અનાજ આપવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ કે કયા રેશન કાર્ડ પર કોને અને કેટલું અનાજ આપવામાં આવે છે.
અંત્યોદય અન્ન યોજના રેશન કાર્ડ
આ યોજનાના લાભાર્થીઓને દર મહિને કુટુંબ દીઠ 35 કિલો રાશન મળે છે, જેમાં 20 કિલો ઘઉં અને 15 કિલો ચોખાનો સમાવેશ થાય છે. લાભાર્થીઓ 2 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના દરે ઘઉં અને 3 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે ચોખા ખરીદી શકે છે. આ કાર્ડ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા એવા ભારતીય નાગરિકોને આપવામાં આવે છે જેઓ ઘરગથ્થુ કેટેગરીની બહાર છે એટલે કે અત્યંત ગરીબ શ્રેણીમાં આવે છે. આ કાર્ડમાં અન્ય કાર્ડ કરતાં વધુ રાશન મળે છે.
બીપીએલ રેશન કાર્ડ
ગરીબી રેખા નીચે (BPL) રાશન કાર્ડ જાહેર વિતરણ પ્રણાલી હેઠળ જારી કરવામાં આવે છે. આ રેશનકાર્ડ પર દર મહિને પરિવાર દીઠ 10 થી 20 કિલો રાશન આપવામાં આવે છે. રાશનનો આ જથ્થો રાજ્ય પ્રમાણે અલગ અલગ હોઈ શકે છે. ઉપરાંત, અનાજની કિંમત પણ રાજ્ય સરકારો પર નિર્ભર છે. જો કે, તે બજાર કિંમત કરતા અનેકગણું ઓછું હશે.
APL રેશન કાર્ડ
અબોવ પોવર્ટી લાઇન (APL) રેશન કાર્ડ ગરીબી રેખાથી ઉપર રહેતા લોકોને આપવામાં આવે છે. APL રેશનકાર્ડ પર દર મહિને 10 થી 20 કિલો રાશન પરિવાર દીઠ આપવામાં આવે છે. રાશનની કિંમત રાજ્ય સરકારો દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે, તેથી તે વિવિધ રાજ્યોમાં બદલાઈ શકે છે.
પ્રાથમિકતા રેશન કાર્ડ
પ્રાથમિકતા રેશન કાર્ડ્સ (PHH) નેશનલ ફૂડ સિક્યુરિટી એક્ટ (NFSA) હેઠળ જારી કરવામાં આવે છે. રાજ્ય સરકારો ટાર્ગેટેડ પબ્લિક ડિસ્ટ્રિબ્યુશન સિસ્ટમ (TPDS) હેઠળ પ્રાથમિકતા ધરાવતા પરિવારોને ઓળખે છે. પ્રાયોરિટી રેશન કાર્ડ પર, દર મહિને વ્યક્તિ દીઠ 5 કિલો રાશન ઉપલબ્ધ છે. જેમાં ચોખા 3 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને ઘઉં 2 રૂપિયા પ્રતિ કિલો આપવામાં આવે છે.
અન્નપૂર્ણા રેશન કાર્ડ
આ રેશન કાર્ડ અન્નપૂર્ણા યોજના હેઠળ ઉપલબ્ધ છે, જે ગરીબો અને 65 વર્ષથી વધુ ઉંમરના વૃદ્ધોને આપવામાં આવે છે. તેના પર દર મહિને 10 કિલો રાશન મળી શકે છે. રાજ્ય સરકારો આ કાર્ડ એવા વૃદ્ધ લોકોને આપે છે જેઓ તેમના નિર્ધારિત ધોરણ હેઠળ આવે છે. રાજ્ય પ્રમાણે અનાજનો જથ્થો અને કિંમત અલગ અલગ હોઈ શકે છે.