દેશમાં અથવા દેશની બહાર કોઇ પણ વસ્તુ આયાત-નિકાસ કરવા પર સરકાર દ્વારા નિયમો ઘડવામાં આવ્યા છે. તેમાં કઇ વસ્તુઓ આયાત કરવી તથા કઇ નિકાસ કરવી, તેના પર કેટલો ટેક્સ ચૂકવવો તેવી ઘણી માર્ગદર્શિકાઓ સરકાર દ્વારા બહાર પાડવામાં આવતી હોય છે. અહીં વાત કરીએ સોનાની તો સોનું આયાત પર પણ નિયમો છે.
શું તમે જાણો છો કે વિદેશમાં ખરીદી કરતી વખતે તમે તમારી સાથે કેટલું સોનું લાવી શકો છો? ભારતમાં સોનાના સિક્કા અને સોનાના ઘરેણાં લેવાનું કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા કડક રીતે નિયમન કરવામાં આવે છે. નાણા મંત્રાલય હેઠળના કેન્દ્રીય પરોક્ષ કર અને કસ્ટમ્સે પ્રવાસીઓ માટે એક માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તમે વિદેશથી કેટલું સોનું તમારી સાથે લાવી શકો છો. કઈ મર્યાદા પછી તમારે તેના પર ટેક્સ એટલે કે ડ્યુટી ચૂકવવી પડશે.
સોનું એક કિંમતી ધાતુ છે. ભારતની મધ્યસ્થ બેંક રિઝર્વ બેંક ઑફ ઇન્ડિયા સોનાની અનામત અને આયાતને નિયંત્રિત કરે છે. જો કે, વ્યક્તિગત પ્રવાસીઓ માટે દેશમાં સોનું લાવવાના નિયમો સરકાર દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. મુસાફરે કન્વર્ટિબલ કરન્સીમાં ડ્યુટી ચૂકવવી પડશે. સોનાના બાર, ઉત્પાદકનું નામ અથવા સીરિયન નંબર ધરાવતા તોલા બાર 12.5 ટકાના દરે સરચાર્જને પાત્ર છે. 12.5% ની ડ્યુટી સાથે 1.25% નો સામાજિક કલ્યાણ સરચાર્જ વસૂલવામાં આવે છે, બાર સિવાય, અન્ય પ્રકારના સોના જેવા કે પત્થરો અથવા મોતીથી જડેલી જ્વેલરી.
કેટલું સોનું લાવી શકાય?
સોનાના આ રાહત દર ભારતીય પાસપોર્ટ ધારકો અને ભારતીય મૂળના વ્યક્તિઓ પર લાગુ પડશે જો રોકવાનો સમયગાળો 6 મહિનાથી વધુ હોય. 6 મહિના દરમિયાન 30 દિવસ સુધીની ટૂંકી ટ્રિપ્સ અવગણવામાં આવે છે. આ કિસ્સાઓ ઉપરાંત 38.5%ના દરે કસ્ટમ ડ્યુટીનો સામાન્ય દર વસૂલવામાં આવે છે. એક વર્ષથી વધુ સમયથી વિદેશમાં રહેતા ભારતીય પ્રવાસી દ્વારા કસ્ટમ્સ-મુક્ત ભથ્થું મળી શકે છે, પરંતુ આ અલગ અલગ હોય છે. આ દર પુરુષ માટે 50,000 રૂપિયા અને મહિલા માટે 1,00,000 રૂપિયા છે.
