WhatsApp India: સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ વોટ્સએપે કહ્યું છે કે જો તેને એન્ક્રિપ્શન તોડવાની ફરજ પાડવામાં આવશે તો તે ભારતમાં તેનું કામ બંધ કરી દેશે. મેટાની માલિકીના મેસેજિંગ પ્લેટફોર્મ વોટ્સએપ વતી હાજર રહેલા વકીલે દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં આ દલીલ કરી છે. વકીલે કહ્યું કે લોકો WhatsAppનો ઉપયોગ તેના પ્રાઈવસી ફીચર માટે કરે છે. તેઓ જાણે છે કે તેના પર મોકલવામાં આવતા મેસેજ એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે.
વાસ્તવમાં, WhatsApp અને તેની પેરેન્ટ કંપની Metaએ 2021માં દેશમાં લાવવામાં આવેલા ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી (IT) નિયમોને દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં પડકાર્યા છે. બંનેની અરજી પર ગુરુવારે (25 એપ્રિલ) હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી થઈ હતી. આઇટી નિયમો જણાવે છે કે સોશિયલ મીડિયા મેસેજિંગ કંપનીઓ માટે ચેટને ટ્રેસ કરવા અને મેસેજ બનાવનાર વ્યક્તિને ટ્રેસ કરવા માટે જોગવાઈ કરવી જરૂરી રહેશે. મેટાના સીઈઓ માર્ક ઝુબરબર્ગ છે.
IT નિયમો ક્યારે અમલમાં આવ્યા?
કેન્દ્ર સરકારે 25 ફેબ્રુઆરી 2021ના રોજ 'ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી' (મધ્યસ્થી માર્ગદર્શિકા અને ડિજિટલ મીડિયા એથિક્સ કોડ) નિયમો, 2021ની જાહેરાત કરી હતી. તે કહે છે કે ટ્વિટર (હવે X) ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને વ્હોટ્સએપ જેવા મોટા સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મે નવા નિયમોનું પાલન કરવું પડશે. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે કંપનીઓએ ગોપનીયતા નીતિનું ધ્યાન રાખવું પડશે. ઉપરાંત એવા પ્રયાસો કરવા પડશે જેના દ્વારા વપરાશકર્તાઓ પ્રતિબંધિત સામગ્રી બનાવવા અથવા અપલોડ કરવા સક્ષમ ન હોય.
વોટ્સએપે ભારત છોડવાની વાત કરી હતી
બાર અને બેંચના રિપોર્ટ અનુસાર વોટ્સએપ વતી વકીલ તેજસ કારિયા દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં હાજર થયા હતા. કાર્યકારી ચીફ જસ્ટિસ મનમોહન સિંઘ અને જસ્ટિસ મનમીત પ્રિતમ સિંહ અરોરાની બેન્ચને કહ્યું, "એક પ્લેટફોર્મ તરીકે, અમે કહીએ છીએ કે જો અમને એન્ક્રિપ્શન તોડવાનું કહેવામાં આવશે, તો અમે ભારત છોડી દઈશું."
કંપનીની સમસ્યા સમજાવતા વકીલે કહ્યું, "અમારે મેસેજની સંપૂર્ણ સાંકળ તૈયાર રાખવી પડશે. અમને ખબર નથી કે કયા મેસેજને ડિક્રિપ્ટ કરવા માટે કહેવામાં આવશે. આનો અર્થ એ છે કે લાખો અને કરોડો સંદેશાઓને ઘણા વર્ષો સુધી સંગ્રહિત કરવા પડશે. અમારે તે કરવું પડશે."
વિશ્વમાં ક્યાંય પણ આઇટી નિયમો જેવા નિયમો નથી: વોટ્સએપ વકીલ
હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી દરમિયાન બેંચે સ્વીકાર્યું કે તમામ પક્ષકારોએ આ મુદ્દે ચર્ચા કરવી પડશે. કોર્ટે પ્રશ્ન કર્યો કે શું આવો કાયદો (IT નિયમો) અન્ય કોઈ દેશમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે? તેના પર વકીલે કહ્યું, "દુનિયામાં ક્યાંય આવો કોઈ નિયમ નથી. બ્રાઝિલમાં પણ આવો કોઈ નિયમ અસ્તિત્વમાં નથી." કોર્ટે વધુમાં કહ્યું કે ગોપનીયતાનો અધિકાર સંપૂર્ણ નથી અને ક્યાંક સંતુલન જાળવવું જરૂરી છે.
સરકારે કહ્યું IT નિયમો શા માટે જરૂરી છે?
તે જ સમયે કેન્દ્ર સરકાર તરફથી હાજર રહેલા વકીલે કહ્યું કે સાંપ્રદાયિક હિંસા જેવા મામલામાં પ્લેટફોર્મ પર વાંધાજનક સામગ્રી ફેલાવવામાં આવે છે, તેથી આઈટી નિયમો જરૂરી બની જાય છે. હાઈકોર્ટની બેન્ચે કહ્યું કે આ મામલાની સુનાવણી 14મી ઓગસ્ટે થશે, જેથી સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ મુજબ આઈટી નિયમોના વિવિધ પાસાઓને પડકારતી અન્ય તમામ અરજીઓ તેને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે.
એન્ક્રિપ્શન શું છે?
વોટ્સએપની સત્તાવાર વેબસાઇટ પર આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર આ મેસેજિંગ પ્લેટફોર્મ તમામ વ્યક્તિગત સંદેશાઓ પર એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન પ્રદાન કરે છે. સરળ ભાષામાં જો કોઈ વ્યક્તિ અન્ય વ્યક્તિને સંદેશ મોકલે છે અથવા તે વ્યક્તિ તરફથી કોઈ સંદેશ પ્રાપ્ત થાય છે, તો આ માહિતી ફક્ત તે બંને પાસે રહે છે. કોઈ ત્રીજી વ્યક્તિ બે વ્યક્તિ વચ્ચેના સંદેશા વાંચી કે સાંભળી શકતી નથી. WhatsApp સહિત ઘણી મેસેજિંગ એપ્સની આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ સુવિધાઓ છે.
