ભારતમાં વિવિધ ક્ષેત્રે શ્રેષ્ઠ યોગદાન આપવા બદલ સરકાર દ્વારા પદ્મ શ્રી, પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ અને ભારતરત્ન જેવા પુરસ્કારો આપવામાં આવે છે. આ પુરસ્કારો એમને મળે છે જેમણે કંઇક નવું કર્યુ હોય. આજે આપણે જેની વાત કરીશું તેમણે પણ પોતાના ખેતીના વ્યવસાય થકી આ સફળતા પ્રાપ્ત કરી છે.
ખેડૂત શેઠપાલ સિંહ
ઉત્તર પ્રદેશ રાજ્યના સહારનપુર જિલ્લાના નંદી ફિરોઝપુર ગામના રહેવાસી શેઠપાલ સિંહ, જે તેમના પરિવાર સાથે રહે છે. તે ખડૂત પરિવાર લગભગ 40 એકર જેટલી જમીન ધરાવે છે. પહેલા તેઓ પરંપરાગત ખેતી કરતા હતા. પછી 1995 માં, શેઠ પાલે ખેતીમાં કંઈક નવું કરવાનું વિચાર્યું, તે માટે તેમણે સહારનપુરમાં કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્ર (KVK) જવાનું શરૂ કર્યું, જ્યાં તેઓ કૃષિ વૈજ્ઞાનિકો પાસેથી વિવિધ નવી ખેતી પદ્ધતિઓ વિશે શીખ્યા. જેથી શેઠ પાલ સિંહ પ્રયોગો અને વૈવિધ્યકરણના નિષ્ણાત બન્યા.
વિવિધ પ્રકારના પાકોની કરે છે ખેતી
શરૂઆતમાં, શેઠ પાલ સિંહે પરંપરાગત પાકોની સાથે ફૂલો, ફળો અને શાકભાજી જેવા પાકો ઉગાડવાનું શરૂ કર્યું. KVK માં તાલીમ અને વર્કશોપ પછી, તેમની રુચિમાં વધારો થયો તેથી મત્સ્યઉદ્યોગ, પશુપાલન અને શાકભાજી ઉગાડવાનું શરૂ કર્યુ. એટલું જ નહિ, શેઠ પાલ કમળના ફૂલો અને મશરૂમ પણ ઉગાડે છે. તેમણે આંતર પાકની ખેતીની પદ્ધતિઓ અપનાવી છે અને તેમના વિસ્તારના ખેડૂતો માટે ઘણું કામ કર્યું છે. એક વર્ષમાં તે એક પછી એક શાકભાજી ઉગાડે છે. શેરડીની સાથે સાથે તે ફ્રેન્ચ બીન્સ, અડદ, મગ, ડુંગળી, વરિયાળી, બટાકા, સરસવ, દાળ અને હળદર સહ પાક તરીકે ઉગાડે છે. શેઠ પાલ આ બધું ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગના આધારે કરે છે.
ખેતી માટેની અલગ વિચારધારા
શેઠ પાલ સિંહ વિશે સારી વાત એ છે કે તેઓ ખેતીમાં કંઈક નવું કરવાનો પ્રયાસ કરવા માટે ડરતા નથી, કારણ કે તેઓ માને છે કે ખેડૂતો જ્યાં સુધી કંઈક નવું નહીં કરે ત્યાં સુધી તેઓ પ્રગતિ કરી શકતા નથી. તેણે પોતાના ખેતરમાં તળાવને બદલે પાણીનો ગુલકંદ ઉગાડ્યો છે અને સારો નફો પણ મેળવ્યો છે. શેઠપાલ ક્યારેય સ્ટબલ બાળતા નથી અને આ જ કારણ છે કે જમીનમાં પોષક તત્વોની કોઈ કમી નથી. તેમણે તેમના ખેતરમાં વર્મી-કમ્પોસ્ટિંગ અને NADEP કમ્પોસ્ટિંગના એકમો સ્થાપ્યા છે. તેઓ ખેતી દ્વારા એકર દીઠ લગભગ 4 લાખ રૂપિયાનો નફો કમાય છે.
પદ્મ એવોર્ડથી થશે સન્માનિત
શેઠ પાલ સિંહને તેમના નવતર પ્રયોગો માટે અગાઉ રાષ્ટ્રીય સ્તરે પુરસ્કારોથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. તેમાં 2012 માં ICAR તરફથી જગજીવન રામ અભિનવ કિસાન એવોર્ડ અને 2014 અને 2020 માં પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થા તરફથી અન્ય પુરસ્કારોનો સમાવેશ થાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે તેમને પદ્મશ્રી મળવાના સમાચાર ગામમાં પહોંચ્યા તો બધા ખુશીથી ઉછળી પડ્યા. ખેડૂત શેઠ પાલ સિંહે કહ્યું, "મેં માત્ર અદ્યતન ખેતી જ નથી કરી પરંતુ અન્ય ખેડૂતોમાં પણ જાગૃતિ ફેલાવી છે".
