બેંક લોકરમાં વસ્તુઓ સુરક્ષિત રહેશે, ઘરમાં રાખવાથી ખતરો છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, લોકો કિંમતી વસ્તુઓ, ખાસ કરીને ઘરેણાં, બેંક લોકરમાં રાખે છે. પરંતુ શું બેંક લોકર ખરેખર સુરક્ષિત છે? જો તમે પણ બેંક લોકરમાં સામાન રાખો છો તો પહેલા નિયમો જાણી લો. શું બેંક બેંક લોકરમાં રાખેલી વસ્તુઓની ગેરંટી આપે છે?
બેંકમાં રાખેલી વસ્તુઓ ચોરાઈ જાય તો શું થશે? તાજેતરમાં જ એવી ઘટનાઓ સામે આવી હતી કે બેંક લોકરમાં રાખેલા પૈસા ઉધઈ ખાય છે, શું બેંક તેની ભરપાઈ કરશે? ચાલો જાણીએ કે બેંક લોકર અંગે આરબીઆઈની નવી માર્ગદર્શિકા શું છે અને તમે બેંક લોકરમાં શું રાખી શકો છો.
રિઝર્વ બેંકે ઓગસ્ટ-2022માં સેફ ડિપોઝીટ લોકર અંગે નવા નિયમો જારી કર્યા છે. આ નિયમ હેઠળ, બેંકોએ 1 જાન્યુઆરી, 2023 સુધીમાં હાલના લોકર ધારકો સાથેના કરારમાં સુધારો કરવાનો હતો. આ નિયમો જૂના લોકર ધારકોને લાગુ થવાના હતા. આ નિયમો નવા ગ્રાહકોને જાન્યુઆરી 2022થી જ લાગુ થશે.
નવો નિયમ શું છે?
નવા નિયમો હેઠળ, બેંકોએ ખાલી લોકરની યાદી અને વેઇટિંગ લિસ્ટ બતાવવાનું રહેશે. આ સિવાય બેંકોને ગ્રાહકો પાસેથી એક સમયે વધુમાં વધુ ત્રણ વર્ષ સુધી લોકરનું ભાડું લેવાનો અધિકાર હશે. સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે ગ્રાહકને કોઈપણ નુકસાનના કિસ્સામાં, બેંક હવે શરતોને ટાંકીને પીછેહઠ કરી શકશે નહીં, બલ્કે ગ્રાહકને સંપૂર્ણ વળતર આપવામાં આવશે.
બેંકો જવાબદારીઓમાંથી છટકી શકશે નહીં
આરબીઆઈના સંશોધિત નિયમો અનુસાર, બેંકોએ એ સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા લોકર કરારમાં કોઈ અન્યાયી શરતો શામેલ નથી, જેથી ગ્રાહકને નુકસાન થાય તો બેંક સરળતાથી દૂર જઈ શકે. કારણ કે ઘણી વખત એવું જોવા મળે છે કે બેંકો કરારની શરતોને ટાંકીને તેમની જવાબદારીઓથી દૂર રહે છે.
આરબીઆઈના નિયમ અનુસાર, બેંકની બેદરકારીને કારણે લોકરમાં રાખેલો સામાન ખોવાઈ જવાના કિસ્સામાં બેંક ચુકવણી કરવાને પાત્ર રહેશે. જે જગ્યામાં લોકર રાખવામાં આવ્યા છે તેની સુરક્ષા માટે તમામ પગલાં લેવાની જવાબદારી બેંકોની છે. બેંકની પોતાની ખામીઓ, બેદરકારી અને કોઈપણ ચૂક/કમિશનને કારણે આગ, ચોરી/લૂંટ, બેંકના પરિસરમાં મકાન ધરાશાયી થવાથી નુકસાન ન થાય તેની ખાતરી કરવાની જવાબદારી બેંકની છે.
બેંક લોકરમાં શું રાખી શકાય?
બેંક લોકરના નવા નિયમો અનુસાર, બેંક અને ગ્રાહકોએ નવા કરારમાં સ્પષ્ટપણે ઉલ્લેખ કરવો પડશે કે ત્યાં કયા પ્રકારનો સામાન રાખી શકાય છે અને કયા પ્રકારનો નહીં. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના નિયમો અનુસાર ગ્રાહકો બેંક લોકરમાં માત્ર જ્વેલરી, મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો અને કાયદાકીય રીતે માન્ય વસ્તુઓ જ રાખી શકશે. બેંક લોકરમાં ફક્ત ગ્રાહકને જ પ્રવેશ મળશે, એટલે કે પરિવારના સભ્યો અથવા અન્ય કોઈને લોકર ખોલવાની સુવિધા નહીં હોય.
