આજે ગુજરાતની અંદર 8 હજાર 684 ગ્રામ પંચાયતમાં મતદાન થશે.જેમાં કુલ કુલ 1 કરોડ 82 લાખ મતદારો પોતાના મતાધિકારનો ઉપયોગ કરશે. મતદાન કરતી વખતે મતદાતાના મનમાં એક પ્રશ્ન વારંવાર ઉદ્ભવે છે કે તેનો મત કેટલો સુરક્ષિત રહેશે અને તેના નામે કોઈ અન્ય વ્યક્તિ નકલી મત આપશે કે કેમ?
આ શંકાની પુષ્ટિ કરવા માટે, ચૂંટણી અધિકારીઓએ મતદાનની સાથે મતદારની આંગળી પર વાદળી શાહી લગાવે છે. ભારતીય ચૂંટણીઓમાં આ વાદળી શાહીનો સમાવેશ કરવાનો શ્રેય દેશના પ્રથમ મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર સુકુમાર સેનને જાય છે.
લોકો ફેસબુક, ટ્વિટર અને ઇન્સ્ટાગ્રામ પર તેમની શાહીવાળી આંગળીઓની તસવીરો પોસ્ટ કરી રહ્યાં છે. આ દરમિયાન કેટલાક લોકો એવા છે જેમના મનમાં સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે શું આ વાદળી શાહી ભૂંસી શકાશે.
આ શાહી ક્યાં બને છે?: આ શાહી દક્ષિણ ભારત સ્થિત કંપનીમાં બનાવવામાં આવે છે. મૈસુર પેઇન્ટ એન્ડ વાર્નિશ લિમિટેડ (MVPL) નામની કંપની આ શાહી બનાવે છે. આ કંપનીની સ્થાપના વર્ષ 1937માં થઈ હતી. તે સમયે મૈસુર પ્રાંતના મહારાજ નલવાડી કૃષ્ણરાજા વાડિયારે તેની શરૂઆત કરી હતી.
કંપની આ ચૂંટણીલક્ષી શાહી જથ્થાબંધ વેચાણ કરતી નથી. MVPL દ્વારા, આ શાહી સરકાર અથવા ચૂંટણી સાથે સંકળાયેલી એજન્સીઓને સપ્લાય કરવામાં આવે છે.
જો કે આ કંપની અન્ય ઘણા પ્રકારના પેઇન્ટ બનાવે છે, પરંતુ તેની મુખ્ય ઓળખ માત્ર ચૂંટણીલક્ષી શાહી બનાવવાની છે. લોકો તેને ઇલેક્શન ઇન્ક. અથવા ઇન્ડેલિબલ ઇન્કના નામથી જાણે છે.
આ શાહીનો ઉપયોગ 1962ની ચૂંટણીથી થઈ રહ્યો છે. આ કંપની ભારત ઉપરાંત અન્ય ઘણા દેશોમાં પણ ચૂંટણીલક્ષી શાહી સપ્લાય કરે છે.
ચૂંટણીની શાહી કેમ ઝાંખી નથી થતી?: સિલ્વર નાઈટ્રેટ કેમિકલનો ઉપયોગ ચૂંટણીની શાહી બનાવવા માટે થાય છે, જેને ઓછામાં ઓછા 72 કલાક સુધી ત્વચા પરથી દૂર કરી શકાતો નથી.
સિલ્વર નાઈટ્રેટ કેમિકલનો ઉપયોગ થાય છે કારણ કે તે પાણીના સંપર્કમાં આવ્યા પછી કાળો થઈ જાય છે અને વિઘટિત થતો નથી.
જ્યારે ચૂંટણી અધિકારી મતદારની આંગળી પર શાહી લગાવે છે ત્યારે સિલ્વર નાઈટ્રેટ આપણા શરીરમાં રહેલા મીઠા સાથે ભળીને સિલ્વર ક્લોરાઈડ બને છે.
સિલ્વર ક્લોરાઇડ પાણીમાં ઓગળતું નથી અને ત્વચા સાથે જોડાયેલ રહે છે. તેને સાબુથી ધોઈ શકાતું નથી. આ ડાઘ ત્યારે જ ગાયબ થઈ જાય છે જ્યારે ધીમે-ધીમે ત્વચાના કોષો જૂના થઈ જાય અને તે ઉતરવા લાગે.
MVPLની વેબસાઈટ જણાવે છે કે ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ચૂંટણીની શાહી 40 સેકન્ડથી ઓછા સમયમાં સુકાઈ જાય છે. તેની પ્રતિક્રિયા એટલી ઝડપી હોય છે કે તે આંગળી અથડાતાની એક સેકન્ડમાં તેની છાપ છોડી દે છે.
આ જ કારણ છે કે આ શાહી ભૂંસી શકાતી નથી. જોકે ઘણા લોકો દાવો કરે છે કે અમુક રસાયણોની મદદથી તેઓ આ શાહી દૂર કરી શકે છે. પરંતુ આ માટે કોઈ નક્કર પુરાવા નથી.
આ શાહીનો ઉપયોગ 1962ની ચૂંટણીથી થઈ રહ્યો છે અને અત્યાર સુધી ચૂંટણી પંચ તેના માટે અન્ય કોઈ વિકલ્પ શોધી શક્યું નથી.
આના પરથી સમજી શકાય છે કે આ અવિભાજ્ય શાહી છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓથી તેનું કામ વધુ સારી રીતે કરી રહી છે.
