આજકાલ માનવી વિવિધ પ્રકારની બીમારીઓથી ઘેરાયેલો છે, પરંતુ હાર્ટ એટેક અને હાર્ટ ફેલ્યોર એટલે કે હાર્ટ ફેલ્યોરથી ઘણા મૃત્યુ થાય છે. કેટલાક અહેવાલો અનુસાર, હૃદયની સમસ્યાને કારણે દર વર્ષે 2 કરોડ લોકો મૃત્યુ પામે છે. આ વર્ષે આપણે હાર્ટ એટેક અને હાર્ટ ફેલ થવાને કારણે ફિલ્મ અને ટેલિવિઝન જગતના ઘણા સ્ટાર્સ ગુમાવ્યા છે. પછી તે બોલિવૂડ સિંગર કેકે હોય કે ટીવી એક્ટર સિદ્ધાર્થ શુક્લા. મોટાભાગના તારાઓના મૃત્યુનું કારણ હૃદય સંબંધિત રોગો છે. તો આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું જરૂરી છે કે હાર્ટ એટેક આવે ત્યારે આપણે શું કરવું જોઈએ અને કઈ સાવચેતી રાખવી જોઈએ જેથી દર્દીનો જીવ બચાવી શકાય.
હાર્ટ એટેક શું છે?
પ્લેક જેવા તત્વો કોરોનરી ધમનીમાં એકઠા થાય છે, જે લોહીના પ્રવાહમાં અવરોધનું કારણ બને છે. આવી સ્થિતિમાં હૃદય સુધી લોહી પહોંચતું નથી અને હાર્ટ એટેક આવે છે.
હાર્ટ એટેક આવે તો શું કરવું?
હોસ્પિટલમાં પહોંચવામાં સમય લાગી શકે છે, તેથી પહેલા તમારા સ્તરે પ્રારંભિક સારવાર આપવાનું શરૂ કરો. પીડિતની છાતીના મધ્ય બિંદુમાં તીવ્રપણે દબાણ કરો. કેન્દ્ર બિંદુને દબાવવાથી શ્વાસ આવે છે. દર્દીને ચેતનામાં લાવવા માટે, 1 મિનિટમાં 100-120 વખત દબાણ કરવાનું ચાલુ રાખો. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે દર્દીને શક્ય તેટલી વહેલી તકે હોસ્પિટલ લઈ જવાનો પ્રયાસ કરો. આ પ્રક્રિયાને CPR કહેવામાં આવે છે, જો આ પદ્ધતિ સમયસર અપનાવવામાં આવે તો દર્દીનો જીવ બચાવી શકાય છે.
હાર્ટ પેશન્ટે શું ન ખાવું જોઈએ?
હાર્ટ પ્રોબ્લેમનું સૌથી મોટું કારણ ખરાબ આહાર અને અસ્વસ્થ જીવનશૈલી છે. હાર્ટ એટેકના દર્દી માટે સ્વસ્થ આહાર લેવો ખૂબ જ જરૂરી છે. કોઈપણ ખોરાક કે જેમાં કોલેસ્ટ્રોલ વધવાનું જોખમ હોય તેને સંપૂર્ણપણે અવગણવું જોઈએ. જેમ કે તળેલું ખોરાક, મસાલેદાર ખોરાક, ફાસ્ટ ફૂડ, ફેટી ફૂડ, આલ્કોહોલ અને ધૂમ્રપાન (બીડી, સિગારેટ), આ સિવાય રેડ મીટ અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડને પણ ટાળવું જોઈએ.
હૃદયની સારવાર કેવી રીતે થાય છે?
એન્જીયોપ્લાસ્ટી
એન્જીયોપ્લાસ્ટી અથવા બાયપાસ સર્જરી સામાન્ય રીતે હાર્ટ એટેક પછી કરવામાં આવે છે.એન્જિયોપ્લાસ્ટીમાં, અવરોધિત રક્તવાહિનીઓ સાફ કરવામાં આવે છે. જેના કારણે બ્લડ ક્લોટ દૂર થાય છે અને લોહીનો પ્રવાહ યોગ્ય રીતે શરૂ થાય છે. નિષ્ણાતોના મતે હાર્ટ એટેકના 1-2 કલાકની અંદર એન્જીયોપ્લાસ્ટી કરવી જોઈએ. તે પછી પણ, દર્દીને ઓછામાં ઓછા 48 કલાક સુધી હોસ્પિટલમાં રાખવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
કોરોનરી ધમની સ્ટેન્ટ
ક્યારેક એન્જીયોપ્લાસ્ટી પછી કોરોનરી ધમનીમાં સ્ટેન્ટ નાખવામાં આવે છે. તેઓ નસોની સાંકડીતાને દૂર કરે છે, જેના કારણે લોહીનો પ્રવાહ યોગ્ય રીતે શરૂ થાય છે.
