દૂધની કમાણી વધારવી છે? શિયાળામાં ગાય ભેંસ માટે અજમાવો આ સાચી રીત
ક્યારેય એવું થયું છે કે શિયાળો શરૂ થાય અને તમારી ગાય કે ભેંસનું દૂધ જાણે ધીમે ધીમે ગાયબ થવા લાગે? રોજની મહેનત, ચારા માટે દોડધામ અને પછી દૂધમાં ઘટાડો જોઈને મનમાં ચિંતા વસે. “હું કંઈ ખોટું કરી રહ્યો છું શું?” એવો સવાલ દિલને કોતરી ખાતો હોય છે.
જો તમે આ સ્થિતિ અનુભવી છે, તો તમે એકલા નથી. શિયાળામાં દૂધ ઘટવું સામાન્ય બાબત છે, પણ એને રોકી શકાય છે. અને અહીં જ શિયાળામાં ગાય ભેંસનું દૂધ વધારવાની રીત ખરેખર કામ આવે છે.
શિયાળામાં દૂધ કેમ ઘટે છે?
ઠંડા હવામાનમાં પ્રાણીઓ પોતાની શરીરની ગરમી જાળવવા વધારે ઊર્જા વાપરે છે. એ ઊર્જા જે સામાન્ય રીતે દૂધ બનાવવામાં જાય છે, એ હવે શરીરને ગરમ રાખવામાં ખર્ચાઈ જાય છે. પરિણામે દૂધનું પ્રમાણ 30 થી 40 ટકા સુધી ઘટી શકે છે.
આ તમને નિરાશ કરી શકે છે, પણ અહીંથી જ સમજદારી શરૂ થાય છે. કારણ કે જો યોગ્ય ખોરાક અને સંભાળ આપીએ, તો આ નુકસાન સહેલાઈથી રોકી શકાય છે.
શિયાળામાં સામાન્ય ચારો પૂરતો નથી. પ્રાણીને વધારે શક્તિ જોઈએ, વધારે પોષણ જોઈએ. અને એ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે તમે તેમની થાળી પર પ્રેમથી ધ્યાન આપો.
સંતુલિત અને પૌષ્ટિક ખોરાકનું મહત્વ
શિયાળામાં ગાય અને ભેંસને એવો ચારો આપવો જોઈએ જે શરીરને ગરમી આપે અને દૂધ ઉત્પાદનને મજબૂત બનાવે. ઘઉંનો ભૂસો, જુવાર, ચણા અને સરસવની રોટલી જેવા ખોરાક પ્રાણીઓને ઠંડીથી બચાવે છે. બરસીમ, નેપિયર ઘાસ અને ચોળી જેવા લીલા ચારા પ્રોટીન અને ખનિજોથી ભરપૂર હોય છે અને દૂધ વધારવામાં મદદ કરે છે
જો ચારા સાથે ગોળ અને અનાજ મિક્સ કરવામાં આવે, તો એનાથી તાકાત પણ વધે છે અને પાચન પણ સુધરે છે. આ સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા પ્રાણીને અંદરથી મજબૂત બનાવે છે.
મોટાભાગના ખેડૂતોએ મોટાં ખર્ચા કર્યા વગર ઘરેલું ઉપાયોથી સારો પરિણામ મેળવ્યો છે. એક એવો જ નુસખો છે ગોળ, મેથી, અજમો, જીરું અને કાચું નારિયેળ મિક્સ કરીને તૈયાર કરેલું મિશ્રણ. આ મિશ્રણ ગાય કે ભેંસને આપવાથી શરીરમાં ગરમી રહે છે અને દૂધ ઉત્પાદન ધીમે ધીમે વધવા લાગે છે.
