તાજેતરમાં જ મુંબઈના એક કપલે લગ્નના 25 વર્ષથી વધુ સમય બાદ છૂટાછેડા લીધા હતા. પરંતુ આ છૂટાછેડા અંગે ચર્ચા કરવી જરૂરી છે કારણ કે આમાં પત્નીએ તેના પતિને 9 આંકડામાં એટલે કે લગભગ 10 કરોડ રૂપિયાનું ભરણપોષણ આપ્યું હતું. સામાન્ય રીતે છૂટાછેડાના કેસોમાં, લોકોને લાગે છે કે પતિએ પત્નીને ભરણપોષણ માટે પૈસા ચૂકવવા પડશે. આનું કારણ એ છે કે તેમને સંબંધિત નિયમો અને કાયદાઓની સાચી જાણકારી નથી. કોઈપણ દંપતી માટે છૂટાછેડાની પ્રક્રિયામાંથી પસાર થવું એ માત્ર સામાજિક અને માનસિક રીતે પરેશાન કરતું નથી, તે તેમની આર્થિક સ્થિતિને પણ અસર કરે છે. તેથી, તમારે છૂટાછેડા સંબંધિત કેટલીક જોગવાઈઓ વિશે સમજવું જોઈએ...
ભારતમાં અલગ-અલગ ધર્મના લોકોને તેમના રિવાજો અનુસાર લગ્ન કરવાની છૂટ છે. તેથી છૂટાછેડા માટેની જોગવાઈઓ પણ અલગ છે. હિંદુઓમાં લગ્નની વ્યવસ્થાને હિંદુ મેરેજ એક્ટ દ્વારા માર્ગદર્શન આપવામાં આવે છે. આમાં એવી જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે જ્યાં માત્ર પત્નીને જ નહીં પરંતુ પતિને પણ પત્ની પાસેથી ભરણપોષણની માંગ કરવાનો અધિકાર છે.
હિન્દુ મેરેજ એક્ટની કલમો
હિન્દુ લગ્ન અધિનિયમની કલમ-9 'વૈવાહિક અધિકારોની પુનઃપ્રાપ્તિ' (આરસીઆર) વિશે વાત કરે છે. જ્યારે પતિ-પત્ની કોઈપણ નક્કર કારણ વગર એકબીજાથી અલગ રહે છે, તો પછી બંને પક્ષો કોર્ટમાં જઈ શકે છે અને બીજા પક્ષને સાથે રહેવા માટે કહી શકે છે. જો કોર્ટના આદેશનું પાલન કરવામાં ન આવે તો બંનેમાંથી કોઈ એક પક્ષ છૂટાછેડાની માંગ કરી શકે છે. આ કેસના સમાધાન બાદ જ છૂટાછેડાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી શકાશે. જો કે, પરસ્પર સંમતિથી છૂટાછેડાના કિસ્સામાં આ વિભાગની કોઈ માન્યતા નથી.
RCR હેઠળ કોર્ટ બંને પક્ષકારોની મિલકતની આકારણીનો આદેશ પણ આપી શકે છે. જ્યારે RCR પ્રક્રિયા પૂરી થયાના લગભગ એક વર્ષ પછી જ છૂટાછેડા માટેની અરજી કરી શકાય છે. તે જ સમયે હિંદુ લગ્ન અધિનિયમની કલમ 25 માં ભરણપોષણની જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે, જેમાં પતિ અને પત્ની બંનેને અધિકાર આપવામાં આવ્યા છે. જો કે, તેની કેટલીક શરતો છે. જ્યારે સ્પેશિયલ મેરેજ એક્ટ હેઠળ થતા લગ્નોમાં માત્ર પત્નીને ભરણપોષણ માંગવાનો અધિકાર છે.
જ્યારે છૂટાછેડામાં મહિલાઓને પૈસા ચૂકવવા પડે છે
છૂટાછેડાના કેસમાં પુરૂષો પણ તેમની પત્નીઓ પાસેથી ભરણપોષણની માંગ કરી શકે છે. સંબંધના અંત પછી જ્યારે તેની પાસે આવકનો કોઈ સ્ત્રોત ન હોય ત્યારે પતિ તેની પત્ની પાસેથી ભરણપોષણની માંગ કરી શકે છે. જો તેની આવક પત્ની કરતા ઓછી હોય તો પણ પતિ તેની પત્ની પાસેથી ભરણપોષણની માંગ કરી શકે છે. જો કે, આવા કિસ્સાઓ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે અને સામાન્ય રીતે પતિ જ તેની પત્નીને ભરણપોષણ આપે છે.
