આજે એટલે કે 31 જાન્યુઆરી, 2022થી બજેટ સત્ર શરૂ થઈ રહ્યું છે. બજેટ સત્રની શરૂઆત સાથે, સરકાર આજે સંસદમાં આર્થિક સર્વે 2021-22 રજૂ કરશે. રાષ્ટ્રપતિના સંબોધન પછી નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ આર્થિક સર્વે રજૂ કરશે. કેન્દ્રીય બજેટ પહેલા આર્થિક સર્વે રજૂ કરવાની ભારતમાં જૂની પરંપરા રહી છે. સર્વેક્ષણો અગાઉ બજેટના ભાગ રૂપે રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ 1964માં પડતી મૂકવામાં આવી હતી. ચાલો જાણીએ કે સામાન્ય બજેટ પહેલા રજૂ કરવામાં આવનાર આર્થિક સર્વે શું હશે અને સરકાર તેને શા માટે રજૂ કરે છે?
શું છે ઈકોનોમિક સર્વે- બજેટના એક દિવસ પહેલા રજૂ કરવામાં આવતો આર્થિક સર્વે અર્થતંત્રની તંદુરસ્તીનો હિસાબ આપે છે. તેના દ્વારા સરકાર જણાવે છે કે દેશની અર્થવ્યવસ્થાની સ્થિતિ શું છે, દેશ કઈ ગતિએ આગળ વધી રહ્યો છે, કયા ક્ષેત્રમાં કેટલું રોકાણ થયું, ક્યાં વધુ રોકાણની જરૂર છે વગેરે. ઈકોનોમિક સર્વેના આધારે એ નક્કી થાય છે કે આવતા વર્ષમાં અર્થવ્યવસ્થા કેવી રહેશે. આર્થિક સર્વેક્ષણો અર્થતંત્રની સારી સમજ પ્રદાન કરે છે અને બજેટને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરે છે. આર્થિક સર્વેમાં સૌથી નજીકથી દેખરેખ રાખવામાં આવેલ ડેટા આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી) અંદાજ છે.
આર્થિક સર્વે કોણ તૈયાર કરે છે?
મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (CEA)ની ટીમ દ્વારા આર્થિક સર્વે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. આ વર્ષે મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર અને અન્ય અધિકારીઓએ તેને તૈયાર કરી છે. કે.વી. સુબ્રમણ્યમનો કાર્યકાળ ડિસેમ્બરમાં પૂરો થયા બાદ CEAનું પદ ખાલી હતું. નાણા મંત્રાલયનો આ મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ નાણામંત્રીએ ગૃહમાં રજૂ કર્યો છે.
સર્વે સિંગલ વોલ્યુમમાં રજૂ કરવામાં આવશે
દર વર્ષે બજેટ પહેલા બે ભાગમાં આર્થિક સર્વે રજૂ કરવામાં આવે છે. આ વર્ષે આર્થિક સર્વે 2021-22 સમાન મૂલ્યમાં રજૂ કરવામાં આવશે. મુખ્ય આર્થિક સલાહકારના પદની ખાલી જગ્યાને કારણે, આ વખતે તે એક વોલ્યુમમાં રજૂ કરવામાં આવશે. તે તમામ ક્ષેત્રો- કૃષિ, ઔદ્યોગિક, ઉત્પાદન, રોજગાર, ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, વિદેશી વિનિમય, નિકાસ અને આયાત પર વિગતવાર ડેટા આપે છે અને સત્તામાં સરકાર દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી નીતિ પહેલ અને પ્રોજેક્ટ્સને હાઇલાઇટ કરે છે.
નવા મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર વી અનંત નાગેશ્વરન આજે બપોરે 3.45 વાગ્યે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરશે જેમાં તેઓ સંસદમાં નાણામંત્રી દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલા આર્થિક સર્વેના મુખ્ય પાસાઓ વિશે માહિતી આપશે. જણાવી દઈએ કે આર્થિક સર્વેના પ્રેઝન્ટેશનના થોડા દિવસો પહેલા જ સરકારે નાગેશ્વરનને નવા મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
