ભારતીય મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગ 1963 થી કાર્યરત છે. આજે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગના વિકાસમાં આકર્ષક વૃદ્ધિ જોઇને, ઘણા લોકો રોકાણ કરવા માટે આકર્ષાયા છે. જેથી રોકાણ થકી તેઓ તેમના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરી શકે. તમે પણ જો મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં રોકાણ કરવાનું વિચારતા હોય તો તમારા સંશોધનને સારી રીતે સુનિશ્ચિત કરી લો. આ ફંડમાં રોકાણ પહેલાં તમારે મુળભૂત બાબતો વિશે જાણકારી મેળવી લેવી જોઇએ.
મ્યુચ્યુઅલ ફંડના પ્રકાર
મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઘણા પ્રકારના હોઈ શકે છે જેમ કે માળખાના આધારે અને રોકાણ પદ્ધતિના આધારે. એક્સિસ બેંકે મ્યુચ્યુઅલ ફંડને વળતરના આધારે આ 5 શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરેલા છે.
1) ઇક્વિટી સ્કીમ
2) ડેટ સ્કીમ
3) હાઇબ્રિડ સ્કીમ
4) ટાર્ગેટ આધારિત સ્કીમ
5) અન્ય ભંડોળ
1) ઇક્વિટી MF
ઇક્વિટી મ્યુચ્યુઅલ ફંડ સ્કીમનો મોટાભાગનો હિસ્સો શેરબજારમાં રોકાણ કરવામાં આવે છે. આ યોજનાઓનો ઉદ્દેશ્ય લાંબા ગાળે ઉચ્ચ વૃદ્ધિનો લાભ આપવાનો છે. ઇક્વિટીમાં નાણાંનું રોકાણ કરવામાં આવતું હોવાથી, વળતર અને જોખમ બંને ખૂબ ઊંચા છે. ઈક્વિટી સ્કીમ્સમાં ઘણી પ્રકારની સ્કીમ્સનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમાં વિવિધ વિશેષતાઓ હોય છે. જેમ કે લાર્જ કેપ, સ્મોલ કેપ, મલ્ટીકેપ, ડિવિડન્ડ સ્ટોક, સેક્ટર આધારિત, વ્યાપક બજાર આધારિત અથવા આવી કોઈ વિશેષ શ્રેણી. ઈક્વિટી સ્કીમ એવા રોકાણકારો માટે છે જેઓ વધુ કે ઓછું જોખમ લઈ શકે છે અને ઊંચા વળતર માટે લાંબા સમય સુધી રોકાણ કરી શકે છે,
2) ડેટ MF
ડેટ સ્કીમ્સ બોન્ડ્સ, કોર્પોરેટ બોન્ડ્સ, સરકારી સિક્યોરિટીઝ અને મની માર્કેટ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ વગેરે જેવી નિશ્ચિત આવકની સિક્યોરિટીઝમાં રોકાણ કરે છે. આ યોજનાનો ધ્યેય રોકાણકારોને સ્થિર અને નિયમિત આવક પ્રદાન કરવાનો છે. તે જ સમયે, યોજનામાં ઘણી શ્રેણીઓ છે જે વળતરને કંઈક અંશે વધુ સારું બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. એટલે કે, ફંડ્સ તમને સામાન્ય FD કરતાં વધુ સારું વળતર આપવાનો પ્રયાસ કરે છે. આમાં જોખમ ઓછું લેવામાં આવે છે અને વળતર પણ મર્યાદિત હોય છે. પરંતુ ડેટ MF સંપૂર્ણપણે જોખમ મુક્ત નથી કારણ કે કેટલીક યોજનાઓ સારા વળતર માટે સરકારી સિક્યોરિટીઝ કરતાં વધુ જોખમ ધરાવતા કોર્પોરેટ બોન્ડમાં રોકાણ કરે છે.
3) હાઇબ્રિડ MF
હાઇબ્રિડ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ એ સૌથી સામાન્ય MF સ્કીમ છે જેમાં તે ઇક્વિટી, ડેટ, મની માર્કેટ વગેરેમાં રોકાણ કરે છે. વળતર માટેના લક્ષ્ય તરીકે, ફંડ મેનેજર એ જ પ્રમાણે વિવિધ કેટેગરીમાં રકમનું રોકાણ કરે છે, જેમ કે ઊંચા વળતર માટે ઇક્વિટીમાં વધુ નાણાંનું રોકાણ કરવું, જ્યારે એફડીમાંથી સારું વળતર મેળવવા માટે મોટા ભાગના નાણાંનું રોકાણ સિક્યોરિટીઝમાં કરે છે.
4) ટાર્ગેટ આધારિત સ્કીમ
બાળકોનું શિક્ષણ, લગ્ન, ઘર ખરીદવું, નિવૃત્તિ ભંડોળ જેવી યોજનાઓ લાંબા ગાળાના રોકાણની માંગ કરે છે. ઘણી યોજનાઓ આ આધારે તૈયાર કરવામાં આવી છે જે તમને ચોક્કસ સમયગાળા પછી એક નિશ્ચિત રકમ આપી શકે છે અથવા તમને નિયમિત આવક આપી શકે છે. આમાં રિટાયરમેન્ટ ફંડ, ચિલ્ડ્રન ફંડ જેવી સ્કીમો આવે છે. આ સ્કીમમાંથી પૈસા ઉપાડવાના ખાસ નિયમો છે.
5) અન્ય ભંડોળ
આ સિવાય ઈન્ડેક્સ ફંડ્સ, ઈટીએફ, ફંડ્સ ઓફ ફંડ્સ જેવી બીજી ઘણી યોજનાઓ છે, જેની પોતાની વિશેષતાઓ છે. જ્યારે ઇન્ડેક્સ ફંડ્સ ચોક્કસ સેક્ટર ઇન્ડેક્સ અથવા બ્રોડ માર્કેટ ઇન્ડેક્સને ટ્રૅક કરે છે, ત્યારે ઇટીએફ એક્સચેન્જ પર ખરીદી અથવા વેચી શકાય છે. ફંડ્સ ઓફ ફંડ્સ એવા ફંડ્સ છે જે તેમના નાણાં અન્ય ફંડમાં રોકાણ કરે છે. આ રીતે, મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં રોકાણના વિકલ્પોની કોઈ કમી નથી. પહેલા તમે નક્કી કરો કે તમે કઈ કેટેગરીમાં જવા માંગો છો, પછી તે કેટેગરીની શ્રેષ્ઠ સ્કીમ શોધવાનું શરૂ કરો અને વધુ સારું વળતર મેળવો.
