કેન્દ્ર સરકારે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ધોરણ 1માં પ્રવેશ માટેની લઘુત્તમ વય 6 વર્ષ નક્કી કરવા નોટિસ જારી કરી છે.
આમાં, શિક્ષણ મંત્રાલયના શાળા શિક્ષણ અને સાક્ષરતા વિભાગે નિર્દેશ આપ્યો છે કે તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ ધોરણ 1 માં પ્રવેશ માટે વિદ્યાર્થીની લઘુત્તમ વય 6 વર્ષ નક્કી કરવી જોઈએ.
આ ઉંમરથી નીચેના બાળકોને ધોરણ 1 માં પ્રવેશ આપવો જોઈએ નહીં.
પ્રવેશ
આ સત્રથી જ નિયમ લાગુ થશે
કેટલાક રાજ્યોમાં સત્ર 2024-25 માટે પ્રવેશ પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે અને કેટલાકમાં તે ટૂંક સમયમાં શરૂ થશે.
આવી સ્થિતિમાં, કેન્દ્રએ સૂચના જારી કરી છે કે આ વખતે પ્રવેશ પ્રક્રિયામાં લઘુત્તમ વયના નિયમનું સંપૂર્ણ પાલન કરવું જોઈએ.
તમને જણાવી દઈએ કે ગત વર્ષે પણ કેન્દ્રએ આવી જ નોટિસ જારી કરી હતી અને લઘુત્તમ વય સંબંધિત સૂચનાઓ આપી હતી, પરંતુ તેનું સંપૂર્ણ પાલન કરવામાં આવ્યું ન હતું.
રાજ્ય
તમામ રાજ્યોમાં અલગ-અલગ સિસ્ટમ છે
ભારતના વિવિધ રાજ્યોની શાળાઓમાં ધોરણ 1 માં પ્રવેશ માટેની વય લાયકાત અલગ-અલગ છે.
આસામ, ગુજરાત, પુડુચેરી, તેલંગાણા, રાજસ્થાન, લદ્દાખ, આંધ્રપ્રદેશ, દિલ્હી, ઉત્તરાખંડ, હરિયાણા, ગોવા, ઝારખંડ, કર્ણાટક અને કેરળમાં 5 વર્ષનાં બાળકોને પણ ધોરણ 1 માં પ્રવેશ આપવામાં આવે છે.
ફક્ત ઉત્તર પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ અને મહારાષ્ટ્રમાં પ્રવેશ માટેની લઘુત્તમ વય 6 વર્ષ છે.
પ્રવેશ પ્રક્રિયામાં એકરૂપતા લાવવા માટે સરકારે આ સૂચનાઓ આપી છે.
ફેરફાર
આ ફેરફાર નવી શિક્ષણ નીતિનો એક ભાગ છે
ધોરણ 1 માં પ્રવેશ માટે લઘુત્તમ વય નક્કી કરતો નિયમ રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિમાં રજૂ કરાયેલા ફેરફારોનો એક ભાગ છે.
તમને જણાવી દઈએ કે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2020 ની 5+3+3+4 શાળા પ્રણાલી અનુસાર, તેમાં 6 થી 8 વર્ષની વય જૂથને અનુરૂપ પ્રથમ અને બીજા વર્ગના 2 વર્ષનો સમાવેશ થાય છે.
આવી સ્થિતિમાં, ધોરણ 1 માં પ્રવેશ માટે લઘુત્તમ વય મર્યાદા 6 વર્ષ નક્કી કરવામાં આવી છે. આ નેટ એનરોલમેન્ટ રેશિયોના માપને અસર કરશે નહીં.
શાળા
3 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકને પ્રી-સ્કૂલમાં મોકલવું તાર્કિક નથી.
3 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને પ્રી-સ્કૂલમાં મોકલવા તર્કસંગત નથી. ગુજરાત હાઈકોર્ટે એક કેસની સુનાવણી કરતા તેને ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યો હતો.
કોર્ટે કહ્યું હતું કે કોઈ પણ પ્રી-સ્કૂલ એવા બાળકને પ્રવેશ આપી શકે નહીં કે જેણે તે વર્ષની 1 જૂને 3 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા ન હોય.
અમે તમને જણાવી દઈએ કે, પ્રી-સ્કૂલમાં પ્રારંભિક સંભાળ અને શિક્ષણ બાળકને ઔપચારિક શાળાના ધોરણ 1 માં દાખલ થવા માટે તૈયાર કરે છે.
