RBI નું મોટું પગલું, હવે આ બધી સુવિધાઓ જન ધન ખાતાઓ પર પણ મળશે

ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ એક મોટું પગલું ભર્યું છે. 1 ઓક્ટોબરથી અમલમાં આવતા, રિઝર્વ બેંકે બેઝિક સેવિંગ્સ બેંક ડિપોઝિટ (BSBD) ખાતાને અપગ્રેડ કરવાનો પ્રસ્તાવ જાહેર કર્યો, જે અન્ય બચત ખાતાઓ જેવી જ સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે અને મફતમાં.

આ સુધારાઓનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રાહક-કેન્દ્રિત અનુભવ પૂરો પાડવા, સુલભતા વધારવા અને ખાતાધારકો, ખાસ કરીને ઓછી આવક ધરાવતા અને ગ્રામીણ ગ્રાહકો માટે સુરક્ષા મજબૂત બનાવવાનો છે. પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના હેઠળ 56.6 કરોડથી વધુ BSBD ખાતા ખોલવામાં આવ્યા છે, જેમાં 2.67 ટ્રિલિયન રૂપિયાથી વધુની થાપણો છે.

RBI એ જણાવ્યું હતું કે આ ફેરફારો BSBD ખાતાધારકો અને ડિજિટલ બેંકિંગની બદલાતી જરૂરિયાતો સાથે સંરેખિત કરીને નાણાકીય સમાવેશને મજબૂત બનાવવા માટે રચાયેલ છે. RBI એ જણાવ્યું હતું કે બેંકિંગ ક્ષેત્રના ચાલુ ડિજિટાઇઝેશન માટે BSBD ખાતાની જરૂર છે જે ગ્રાહકોની બદલાતી જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરે. આ માર્ગદર્શિકા BSBD ખાતાધારકો માટે ગ્રાહક સેવામાં સુધારો કરશે અને નાણાકીય સમાવેશને મજબૂત બનાવશે.

ગ્રાહકોને શું મળશે?

પ્રસ્તાવિત નિયમો હેઠળ, બેંકોએ BSBD ખાતાઓને નિયમિત બેંકિંગ સેવા તરીકે ગણવાની રહેશે અને આવશ્યક સુવિધાઓ મફતમાં પૂરી પાડવાની રહેશે, જેમાં અમર્યાદિત થાપણો, ATM અથવા ડેબિટ કાર્ડ, વાર્ષિક ઓછામાં ઓછા 25 પાનાવાળી ચેકબુક અને મફત ઇન્ટરનેટ અને મોબાઇલ બેંકિંગનો સમાવેશ થાય છે. લઘુત્તમ બેલેન્સની કોઈ આવશ્યકતા નથી. આ ખાતાઓ દર મહિને ઓછામાં ઓછા ચાર મફત ઉપાડ પણ ઓફર કરશે, જેમાં ATM ટ્રાન્સફરનો સમાવેશ થાય છે.

BSBD ખાતાઓ અને અન્ય બચત ખાતાઓ વચ્ચેનો તફાવત સમજાવવો

RBI એ બેંકોને BSBD ખાતાઓની સુવિધાઓ અને ઉપલબ્ધતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો પણ નિર્દેશ આપ્યો છે. બેંકોએ સંભવિત ગ્રાહકોને BSBD અને અન્ય બચત ખાતાઓ વચ્ચેના તફાવતો પણ સમજાવવા જોઈએ. આ સુનિશ્ચિત કરશે કે હાલમાં બેંકિંગ સુવિધા વિનાના લોકો સહિત તમામ વ્યક્તિઓ આ મૂળભૂત નાણાકીય સેવાઓને સમજી અને ઍક્સેસ કરી શકે.

બેંકિંગ સિસ્ટમમાં ગ્રાહક ફક્ત એક જ BSBD ખાતું રાખી શકે છે. જો ગ્રાહક પાસે પહેલાથી જ એક જ બેંકમાં બચત ખાતું હોય, તો BSBD ખાતું ખોલ્યાના 30 દિવસની અંદર તેને બંધ કરવું આવશ્યક છે. જો ગ્રાહક નિર્ધારિત સમયગાળામાં ખાતું બંધ કરવાની વિનંતી નહીં કરે, તો બેંક નોટિસ જારી કરશે અને બચત ખાતું બંધ કરતા પહેલા વધારાના 30 દિવસનો સમય આપશે.

યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI), નેશનલ ઇલેક્ટ્રોનિક ફંડ્સ ટ્રાન્સફર (NEFT), રીઅલ-ટાઇમ ગ્રોસ સેટલમેન્ટ (RTGS), ઇમિડિએટ પેમેન્ટ સર્વિસ (IMPS), અને પોઇન્ટ ઓફ સેલ (POS) વ્યવહારો જેવી ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન સિસ્ટમ્સ BSBD ખાતાધારકોને કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના ઉપલબ્ધ રહેશે.

અન્ય સેવાઓ પણ ઉપલબ્ધ હોઈ શકે છે.

બેંકો BSBD ખાતાધારકોને ફી સાથે અથવા વગર વધારાની સેવાઓ આપી શકે છે. ગ્રાહકો લેખિત વિનંતી પ્રાપ્ત થયાના સાત દિવસની અંદર, ઇન્ટરનેટ અથવા મોબાઇલ બેંકિંગ દ્વારા, તેમના હાલના બચત ખાતાને BSBD ખાતામાં રૂપાંતરિત કરી શકે છે. બેંકોએ અરજદારોને એક ઘોષણાપત્ર આપવાની જરૂર પડશે કે તેઓ અન્ય કોઈપણ બેંકમાં બીજું BSBD ખાતું ખોલશે નહીં.