આરબીઆઈએ બેંક સાથે જોડાયેલા ઘણા મોટા નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે. આ અંતર્ગત બેંક લોકરના નિયમોમાં એવા ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે જેની સીધી અસર તમારા પર પડશે.
લોકો તેમના ઘરેણાં અને અન્ય કિંમતી વસ્તુઓ બેંક લોકરમાં રાખે છે, જેથી આ મોંઘી વસ્તુઓ સુરક્ષિત રહે. વાસ્તવમાં, બેંકો કરતાં આપણાં ઘરોમાં ચોરી કે ખોટ થવાની શક્યતા વધુ છે.
પરંતુ હવે તમારી આ ખાસ સુવિધાને ગ્રહણ લાગી શકે છે. આરબીઆઈના નિયમ અનુસાર, જો તમે લાંબા સમય સુધી લોકર નહીં ખોલો તો બેંક તમારું લોકર તોડી શકે છે.
RBIએ મોટા નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે
નિયમ મુજબ લોકરમાં આગ, ચોરી, લૂંટ કે ઘરફોડ થાય તો તેની સંપૂર્ણ જવાબદારી બેંકની રહેશે અને આ સંજોગોમાં બેંકે ગ્રાહકને લોકરનું વાર્ષિક ભાડું 100 ગણું ચૂકવવું પડશે. બીજી તરફ, ભૂકંપ, પૂર જેવી કુદરતી આફતોના કારણે લોકરને નુકસાન થાય તો આવા નુકસાન માટે બેંક જવાબદાર રહેશે નહીં.
બેંકો માટે નવી માર્ગદર્શિકા
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ સેફ ડિપોઝિટ લોકર્સ અંગે સુધારેલી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ નવી ગાઈડલાઈનમાં બેંકોને લોકર ખોલવાની છૂટ આપવામાં આવી છે, જો લોકર લાંબા સમયથી ખોલવામાં આવ્યું નથી. ભાડું નિયમિત ચૂકવવામાં આવતું હોય તો પણ.
આરબીઆઈએ સુધારા કર્યા
બેન્કિંગ અને ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રે થયેલા વિવિધ વિકાસ, ગ્રાહકોની ફરિયાદોનું સ્વરૂપ અને બેન્કો અને ઇન્ડિયન બેન્ક્સ એસોસિએશન તરફથી મળેલા પ્રતિસાદને ધ્યાનમાં રાખીને, આરબીઆઈએ તાજેતરમાં સેફ ડિપોઝિટ લોકર્સ અંગેની તેની માર્ગદર્શિકામાં સુધારો કર્યો હતો અને બેન્કોને નવી સૂચનાઓ પણ આપી હતી.
બેંક લોકર તોડી શકે છે
આરબીઆઈની સુધારેલી માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે બેંક લોકર તોડવા અને લોકરની સામગ્રી તેના નોમિની/કાનૂની વારસદારને ટ્રાન્સફર કરવા અથવા વસ્તુઓનો પારદર્શક રીતે નિકાલ કરવા માટે સ્વતંત્ર હશે.
જો તે 7 વર્ષના સમયગાળા માટે નિષ્ક્રિય રહે અને ભાડું નિયમિત ચૂકવવામાં આવે તો પણ લોકર-ભાડૂતને શોધી શકાય નહીં. પરંતુ તે જ સમયે, જાહેર હિતની સુરક્ષા કરતા, કેન્દ્રીય બેંકે વિગતવાર સૂચનાઓ પણ જારી કરી હતી જેનું કોઈપણ લોકર તોડતા પહેલા પાલન કરવું જોઈએ.
બેંક લોકર-ભાડૂતને એલર્ટ કરશે
આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે બેંક લોકર-ભાડૂતને પત્ર દ્વારા નોટિસ આપશે અને રજિસ્ટર્ડ ઈમેલ આઈડી અને મોબાઈલ ફોન નંબર પર ઈમેલ અને એસએમએસ એલર્ટ મોકલશે.
જો પત્ર ડિલિવરી વિના પરત કરવામાં આવે અથવા લોકર ભાડે આપનારને સરનામું જાણતું ન હોય, તો બેંક લોકર ભાડે આપનારને અથવા અન્ય કોઈપણને વાજબી સમય આપવા માટે બે અખબારો (એક અંગ્રેજીમાં અને બીજું સ્થાનિક ભાષામાં) જાહેર સૂચના જારી કરશે.
લોકર ખોલવાની માર્ગદર્શિકા
કેન્દ્રીય બેંકની માર્ગદર્શિકા આગળ જણાવે છે કે લોકર બેંકના અધિકારી અને બે સ્વતંત્ર સાક્ષીઓની હાજરીમાં ખોલવું જોઈએ અને સમગ્ર પ્રક્રિયાનું વિડિયો રેકોર્ડિંગ હોવું જોઈએ.
આરબીઆઈએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે લોકર ખોલ્યા પછી, ગ્રાહક દ્વારા દાવો ન થાય ત્યાં સુધી સામગ્રીને ફાયરપ્રૂફ સેફની અંદર વિગતવાર ઇન્વેન્ટરી સાથે સીલબંધ પરબિડીયુંમાં રાખવામાં આવશે.
