Farmers Protest: આ દિવસોમાં દરેક જગ્યાએ ખેડૂતોના આંદોલનની ચર્ચા છે. ખેડૂતો પોતાની માંગણીઓ સાથે દિલ્હી તરફ કૂચ કરી રહ્યા છે. સિંધુ બોર્ડર, શંભુ બોર્ડર, ગાઝીપુર બોર્ડર સહિત દિલ્હીની તમામ બોર્ડર પર લાંબો જામ છે. ખેડૂતો પાકના ટેકાના ભાવની ગેરંટી માટે આંદોલન કરી રહ્યા છે.
તેમ છતાં સરકાર ખેડૂતોના હિતમાં સતત નિર્ણયો લઈ રહી છે. મોદી સરકારે પોતાના કાર્યકાળ દરમિયાન આવી ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરી, જેના કારણે ખેડૂતોની આવક પર સીધી અસર થઈ છે. મોદી સરકારે વર્ષ 2022 સુધીમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાના લક્ષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરી હતી. તે યોજનાઓની અસર ખેડૂતોના જીવનધોરણ પર સ્પષ્ટપણે જોવા મળે છે.
કેન્દ્ર સરકારે કિસાન સન્માન યોજના, કૃષિ વીમા યોજના, પશુધન યોજના, મત્સ્યઉદ્યોગ યોજના, દૂધ ઉત્પાદન યોજના, ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠન સહિત ખેડૂતોના કલ્યાણ માટે ઘણી યોજનાઓ ચલાવી છે. અહીં અમે આ યોજનાઓની વિગતવાર ચર્ચા કરી રહ્યા છીએ.
PM કિસાન સન્માન યોજના (PM KISAN)
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન યોજના 24 ફેબ્રુઆરી, 2019 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોને સીધી નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવાનો છે. પીએમ કિસાન સન્માન નિધિ હેઠળ, ખેડૂતોને દર વર્ષે 2,000 રૂપિયાના ત્રણ હપ્તામાં 6,000 રૂપિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવે છે. પૈસા સીધા ખેડૂતોના ખાતામાં જમા થાય છે. દેશના લગભગ 11 કરોડ ખેડૂતોને લગભગ 2.81 લાખ કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા છે.
પ્રધાનમંત્રી કિસાન માનધન યોજના (PM KMY)
પીએમ કિસાન માનધન યોજના 12 સપ્ટેમ્બર, 2019 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતોને વૃદ્ધાવસ્થામાં આર્થિક સુરક્ષા પ્રદાન કરવાનો છે. આ યોજનામાં નાના અને સીમાંત ખેડૂતોના ભવિષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને પેન્શન યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે. 18 થી 40 વર્ષની વયના ખેડૂતો આ યોજના હેઠળ આવે છે.
આમાં ખેડૂતો પાસેથી તેમની ઉંમરના આધારે 55 થી 200 રૂપિયાનું વીમા પ્રિમિયમ લેવામાં આવે છે અને તેના બદલામાં 60 વર્ષની ઉંમરે દર મહિને 3000 રૂપિયા પેન્શન તરીકે આપવામાં આવે છે. કિસાન માનધન યોજના હેઠળ, ભારતીય જીવન વીમા નિગમ-એલઆઈસી હેઠળ સુરક્ષા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
પ્રધાનમંત્રી પાક વીમા યોજના (PMFBY)
પ્રધાનમંત્રી પાક વીમા યોજના વર્ષ 2016માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ ખેડૂતોને કુદરતી આફતના કારણે પાકના નુકસાન માટે વળતર સ્વરૂપે આર્થિક સહાય આપવામાં આવે છે. પાકની વાવણીથી લઈને કાપણી સુધીના જોખમો વીમા યોજનામાં આવરી લેવામાં આવ્યા છે. રવિ અને ખરીફ સિઝનમાં પાકનો વીમો લેવામાં આવે છે.
સુધારેલી વ્યાજ સબવેન્શન સ્કીમ
કેન્દ્ર સરકાર ખેડૂતોને પોષણક્ષમ દરે કૃષિ લોન આપે છે. આ માટે ખેડૂતો માટે કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી, જેથી ખેડૂતો ખેતી સંબંધિત કામો માટે લોન લઈ શકે. આ માટે ખેડૂતોને ખૂબ જ ઓછા વ્યાજ દરે કૃષિ લોન આપવામાં આવે છે. ભારત સરકારે વ્યાજ સબસિડી સ્કીમ (ISS) શરૂ કરી હતી.
હવે તેને સંશોધિત વ્યાજ સબસિડી સ્કીમ (MISS) કહેવામાં આવે છે. આ યોજના હેઠળ ખેડૂતોને 3 લાખ રૂપિયા સુધીની કૃષિ લોન આપવામાં આવે છે. તેના પર વાર્ષિક 7 ટકાના દરે વ્યાજ વસૂલવામાં આવે છે. જો કોઈ ખેડૂત આ લોન સમયસર ચૂકવે છે, તો તેને 3 ટકા સુધીની વ્યાજ છૂટ આપવામાં આવે છે. આ રીતે ખેડૂતને 4 ટકાના દરે 3 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન મળે છે.
કૃષિ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ફંડ યોજના
કૃષિ ક્ષેત્રમાં વિકાસને વેગ આપવા માટે સરકારે એગ્રીકલ્ચર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ફંડ તૈયાર કર્યું છે. આ ભંડોળમાંથી પાક લણવામાં આવે ત્યારથી તેના સુરક્ષિત સંગ્રહની વ્યવસ્થા કરવા માટે નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે. એગ્રીકલ્ચર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ફંડ સ્કીમ હેઠળ ખેડૂતોને કોલ્ડ સ્ટોરેજના નિર્માણ, પ્રોસેસિંગ યુનિટ, વેરહાઉસ, પેકેજિંગ યુનિટ વગેરે માટે 2 કરોડ રૂપિયા સુધીની લોન આપવામાં આવે છે.
આ યોજનામાં 2 કરોડ રૂપિયા સુધીની લોન પર વધુમાં વધુ 7 વર્ષ માટે 03 ટકા સુધીની વ્યાજ છૂટ આપવામાં આવે છે. એગ્રીકલ્ચરલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ફંડ સ્કીમનો ઉદ્દેશ ખેડૂતો, કૃષિ સાહસિકો, ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો, સ્વ-સહાય જૂથો વગેરેને કાપણી પછીના વ્યવસ્થાપન માટે લોન આપવાનો છે.
