સમાજમાં પતિ-પત્નીને સમાન દરજ્જો આપવાની વાત છે. આ અંગે કાયદો પણ બનાવવામાં આવ્યો છે. જો કે, દરેક જણ આ કાયદાઓથી વાકેફ નથી. ખાસ કરીને જ્યારે પ્રોપર્ટી કે અલગ થવાની વાત આવે છે ત્યારે અનેક પ્રકારના વિવાદો ઉભા થાય છે.
મોટા ભાગના લોકો જાણે છે કે પતિની મિલકતમાં પત્નીનો શું અધિકાર છે, પરંતુ પતિનો તેની પત્નીની મિલકત પર કોઈ હક છે કે નહીં તે વિશે લોકો બહુ જાણતા નથી. આટલું જ નહીં, શું જમાઈ તેના સાસરિયાઓની સંપત્તિ પર હકનો દાવો કરી શકે છે, ચાલો જાણીએ કે આ વિશે ભારતીય કાયદો શું કહે છે?
મિલકતમાં પતિ-પત્નીના અધિકારો શું છે?
પતિ-પત્ની બંનેને તેમની મિલકતમાં સમાન અધિકાર છે. સામાન્ય રીતે ઘણી વખત પતિ પોતાની મિલકત પત્નીના નામે ખરીદે છે. આવી સ્થિતિમાં પત્નીનો તે મિલકત પર સંપૂર્ણ અધિકાર છે. જો કે, કેટલીક કાનૂની પ્રક્રિયાઓનું પાલન કરવું પડશે. પરંતુ જો પતિ આ મિલકત વેચવા માંગતો હોય તો તેના માટે પત્નીની સંમતિ લેવી જરૂરી છે. પત્નીની સંમતિ મળ્યા બાદ પતિ પત્નીના નામે મિલકત વેચી શકે છે.
સંયુક્ત નામની મિલકત પર પતિ અને પત્નીના અધિકારો શું છે?
જો પતિ-પત્ની બંનેના સંયુક્ત નામે કોઈ મિલકત હોય, તો આ મિલકતમાં પત્ની અને પતિ બંનેનો 50-50 ટકા અધિકાર છે એટલે કે અર્ધ-આધાર. પરંતુ છૂટાછેડાના કિસ્સામાં પત્ની પણ પતિની મિલકત પર હકનો દાવો કરી શકે છે.
પરંતુ જો પત્ની નોકરી કે ધંધો કરે તો તે પરિસ્થિતિમાં કાયદો અલગ છે. આવી સ્થિતિમાં, પત્ની છૂટાછેડા પછી તે મિલકતમાં રહી શકે છે અથવા તેનો કબજો જાળવી શકે છે, પરંતુ તેના પર પતિનો પણ સમાન અધિકાર છે.
પત્નીની મિલકત પર પતિનો કેટલો અધિકાર છે?
હવે સૌથી મોટી વાત એ છે કે પત્નીની સંપત્તિ પર પતિનો અધિકાર છે કે નહીં. જવાબ એ છે કે કાયદાએ પતિ અને પત્ની બંનેને સમાન અધિકારો આપ્યા છે. પતિ ઇચ્છે તો પત્નીની મિલકત વેચી શકે છે, પરંતુ આ માટે તેણે પત્નીની કાનૂની સંમતિ લેવી પડશે. તે જ સમયે, જો પતિ ઇચ્છે તો, તે પત્નીને મિલકતમાંથી પોતાનો હિસ્સો વેચી શકે છે. આવા સંજોગોમાં કાયદો પતિ અને પત્ની બંનેને અલગ પક્ષ તરીકે માને છે.
પત્નીના પૂર્વજોની મિલકત પર પતિનો કેટલો અધિકાર છે?
પત્નીના પૂર્વજોની મિલકતની વાત કરીએ તો જમાઈ તરીકે પતિનો તેમાં કેટલો અધિકાર છે? જો આપણે આનો જવાબ જાણીએ તો તેમાં પત્નીનો અધિકાર હોઈ શકે છે, પરંતુ જ્યારે મિલકત પત્નીના નામે હોય ત્યારે પતિ તેના પર પોતાનો હક દાવો કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં પત્નીની સંમતિથી પતિ આ મિલકત વેચીને તેનો ઉપયોગ કરી શકે છે.