રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ બેંકોને તેમના ગ્રાહકો સાથે લોકર માટે નવો કરાર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. જો તમારી પાસે બેંક સાથે લોકર છે, તો તમારે હવે તમારી બેંક સાથે નવા કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવા પડશે.
શું પ્રતિબંધિત છે?
આરબીઆઈએ બેંકોને કહ્યું કે ગ્રાહકો સાથેના નવા કરારોમાં એ સ્પષ્ટપણે જણાવવું જોઈએ કે ગ્રાહકો કઈ વસ્તુઓ લોકરમાં રાખી શકે છે અને કઈ વસ્તુઓ નથી રાખી શકતા. મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો, દાગીના રાખી શકાય છે જ્યારે રોકડ, હથિયારો, ખતરનાક પદાર્થો અથવા માદક દ્રવ્યોને સખત પ્રતિબંધિત જાહેર કરવા જોઇએ.
લોકરનો દુરુપયોગ અટકાવવાનો હેતુ
આરબીઆઈએ કહ્યું કે બેંકો અને ગ્રાહકો વચ્ચેનો આ કરાર ઈન્ડિયન બેંક્સ એસોસિએશનના મોડલ મુજબ છે.
નવા નિયમો અનુસાર, સત્તાવાળાઓ ગેરકાયદે રોકડ/ચલણ અને ખતરનાક પદાર્થો, માદક દ્રવ્યો અને શસ્ત્રો પણ છુપાવવા માટે બેંક લોકરના કોઈપણ સંભવિત દુરુપયોગને રોકવાનું લક્ષ્ય રાખે છે.
બેંક ઓળખનો પુરાવો માંગી શકે છે
નવા કરાર મુજબ, હવે ફક્ત તે ગ્રાહક જ લોકરનો ઉપયોગ કરી શકશે જેમણે બેંક લોકરનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે. હવે તે લોકરને બીજાના નામે ટ્રાન્સફર નહીં કરી શકે.
વધુમાં, જો ગ્રાહક તેની ઓળખ યોગ્ય રીતે સ્થાપિત કરવામાં સક્ષમ ન હોય, તો બેંક તેને લોકરમાં પ્રવેશ આપશે નહીં. બેંક કોઈપણ સમયે ગ્રાહકોને તેમની ઓળખનો પુરાવો આપવા માટે કહી શકે છે.
આ જવાબદારી ગ્રાહક પર રહેશે
નવા નિયમો અનુસાર જો લોકરની ચાવીનો દુરુપયોગ થશે તો તેની સંપૂર્ણ જવાબદારી ગ્રાહકની રહેશે. આ સ્થિતિમાં ગ્રાહક બેંકને જવાબદાર ઠેરવી શકે નહીં. જો કે, જો લોકરમાં રાખેલો તમારો સામાન ગુમ થઈ જાય, તો તમારી પાસે નિયમો અનુસાર ઉપાય હશે.
સ્ટેમ્પ પેપરની કિંમત બેંક ચૂકવશે
જો તમે હાલના લોકર ગ્રાહક છો તો તમારે સ્ટેમ્પ પેપર માટે ચૂકવણી કરવાની જરૂર નથી, તેનો ખર્ચ બેંક દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે, પરંતુ જો તમે નવું લોકર લેવાનું વિચારી રહ્યા છો તો તમારે સ્ટેમ્પ પેપર માટે ચૂકવણી કરવી પડશે.
વધુમાં, જો ભાડું/લેણી સમયસર ચૂકવવામાં ન આવે તો બેંકો ગ્રાહકના ખાતામાંથી લોકરનું ભાડું વસૂલ કરી શકે છે.
અમે કરાર ક્યારે પૂર્ણ કરી શકીએ?
આરબીઆઈએ બેંકોને તેમના ગ્રાહકો સાથે 1 જાન્યુઆરી, 2023 સુધીમાં લોકર કરાર કરવા કહ્યું હતું, પરંતુ બાદમાં ગ્રાહકોને મોટી રાહત આપતા, આરબીઆઈએ કરારની છેલ્લી તારીખ આ વર્ષના અંતિમ દિવસ એટલે કે 31 ડિસેમ્બર, 2023 કરી દીધી છે.
