શું તમારા પૈસા બેંકમાં 100% સુરક્ષિત છે? મોટાભાગના લોકો આ જાણતા નથી અને બેંક ક્યારેય કહેતી નથી

મોટાભાગના લોકોનું બેંકમાં ખાતું છે. લોકો આ ખાતામાં લાખો રૂપિયા રાખે છે. તેઓ બેંક ખાતા દ્વારા FD અને અન્ય યોજનાઓમાં પણ રોકાણ કરે છે. 

મોટાભાગના લોકો એ વિચારીને બેંકમાં પૈસા રાખે છે કે તેમના પૈસા 100% સુરક્ષિત રહેશે, પરંતુ શું ખરેખર આવું છે? શું તમારા પૈસા બેંકમાં જમા કરાવવા પર ખરેખર સુરક્ષિત છે? મોટાભાગના લોકો આ વિશે જાણતા નથી અને બેંક પોતે પણ ગ્રાહકોને આ વિશે કંઈ જણાવતી નથી.

માત્ર 5 લાખ રૂપિયાની ગેરંટી

જો બેંક કોઈપણ શરત હેઠળ ડિફોલ્ટ કરે છે, તો માત્ર રોકાણકારોની 5 લાખ રૂપિયા સુધીની થાપણો સુરક્ષિત રહે છે. જો બેંક પાસે આનાથી વધુ પૈસા હશે તો તે ડૂબી જશે. આનું કારણ એ છે કે ડિપોઝિટ ઇન્સ્યોરન્સ એન્ડ ક્રેડિટ ગેરંટી કોર્પોરેશન (DICGC) માત્ર રૂ. 5,00,000 સુધીની બેંક ડિપોઝિટ પર વીમા ગેરંટી આપે છે. DICGC એ રિઝર્વ બેંકની સંપૂર્ણ માલિકીની કંપની છે.

DICGC શું છે?

DICGC દેશની બેંકોને વીમો આપે છે. આ વીમાની રકમ ગ્રાહક પાસેથી લેવામાં આવતી નથી. આ માટે ગ્રાહકે જ્યાં પૈસા જમા કર્યા હોય તે બેંક દ્વારા પ્રીમિયમ જમા કરવામાં આવે છે. જોકે આ પ્રીમિયમ ઘણું ઓછું છે. 

તમને જણાવી દઈએ કે આ કાયદા હેઠળ પહેલા બેંક ડૂબવા અથવા નાદારી થવા પર 1 લાખ રૂપિયા સુધીની રકમ આપવામાં આવતી હતી, પરંતુ પછી સરકારે તેને વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરી દીધી. ભારતમાં શાખાઓ ધરાવતી વિદેશી બેંકો પણ તેના કાર્યક્ષેત્રમાં આવે છે.

આ ગેરંટી કઈ બેંકોમાં ઉપલબ્ધ છે?

ભારતની તમામ વ્યાપારી બેંકો (વિદેશી બેંકો, ગ્રામીણ બેંકો, સહકારી બેંકો) જમા રકમ પર 5 લાખ રૂપિયાની ગેરંટી આપે છે. પરંતુ સહકારી મંડળીઓ આ દાયરાની બહાર છે. પરંતુ DICGC હેઠળ વીમા પર ઉપલબ્ધ મહત્તમ રકમ 5 લાખ રૂપિયા હશે, જેમાં મુદ્દલ અને વ્યાજનો સમાવેશ થશે.

જો બેંકની ઘણી શાખાઓમાં ખાતા અને બેંક નાદાર થઈ જાય તો…

જો તમે એક જ બેંકની બહુવિધ શાખાઓમાં તમારા નામે ખાતા ખોલાવ્યા છે, તો આવા તમામ ખાતા એક જ ગણાશે. આ તમામની રકમ ઉમેરવામાં આવશે અને એકસાથે તમને વધુમાં વધુ 5 લાખ રૂપિયા આપવામાં આવશે. 

જો રકમ 5 લાખ રૂપિયાથી વધુ હોય તો પણ તમને માત્ર 5 લાખ રૂપિયા જ મળશે. 5 લાખથી વધુ રકમનું નુકસાન થશે. જો કે, જો તમારું ખાતું બે બેંકોમાં છે અને બંને બેંકો નાદાર થઈ જાય છે, તો આવી સ્થિતિમાં તમને બંને બેંકો તરફથી 5-5 લાખ રૂપિયા મળે છે.

FD અને અન્ય યોજનાઓ વિશે શું?

5 લાખની વીમા રકમ બેંકમાં જમા કરવામાં આવેલી કોઈપણ રકમને આવરી લે છે. મતલબ, બેંકના સેવિંગ્સ એકાઉન્ટ, એફડી, આરડી અથવા અન્ય કોઈ સ્કીમમાં જમા રકમ, તમામ ડિપોઝિટ ઉમેરવામાં આવે છે.

આ પછી, મહત્તમ 5 લાખ રૂપિયા સુધીની રકમ આપવામાં આવે છે. જો તમારી બધી થાપણો માત્ર 5 લાખ રૂપિયા સુધીની છે, તો તમારા પૈસા વીમા દ્વારા બહાર આવે છે. પરંતુ જો તે આનાથી વધુ છે, તો તમારે 5 લાખ રૂપિયાથી વધુ રકમનું નુકસાન સહન કરવું પડશે.

ઉદાહરણ સાથે સમજો

ધારો કે A એ બેંકના બચત ખાતામાં 4,00,000 રૂપિયા, FDમાં 2,00,000 રૂપિયા અને ચાલુ ખાતામાં રૂપિયા 22,000 જમા કર્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, જો આ બધી રકમ ઉમેરવામાં આવે તો, 6,22,000 રૂપિયા બેંકમાં જમા થાય છે. આવી સ્થિતિમાં જો બેંક ડૂબશે તો ગ્રાહકને વધુમાં વધુ 5 લાખ રૂપિયા જ મળશે. તેને 1,22,000 રૂપિયાનું નુકસાન વેઠવું પડશે.

પરંતુ જો બચત ખાતામાં રૂ. 2,00,000, FDમાં રૂ. 2,00,000 અને ચાલુ ખાતામાં રૂ. 50,000 હોય, તો કુલ રકમ રૂ. 4,50,000 છે. આવી સ્થિતિમાં, જો બેંક પડી ભાંગે છે, તો તમને સંપૂર્ણ રકમ પાછી મળશે કારણ કે તે 5 લાખ રૂપિયાની રેન્જમાં હશે.