કોઈપણ વ્યક્તિ તેમના નામે કોઈપણ બેંકમાં લોકર ખોલી શકે છે, પછી ભલે તે ત્યાં વર્તમાન બેંકિંગ ખાતું હોય કે ન હોય. પરંતુ બહુ ઓછા લોકો બેંક લોકરના નિયમો વિશે જાણે છે. આ લેખ જટિલતાઓ અને ગ્રાહક તરીકે તમારા અધિકારોને સમજવા માટે જરૂરી છે.
તેનો ઉદ્દેશ્ય બેંક લોકર કરાર, તેના માટે લાગતા ચાર્જીસ અને લોકર્સ સંબંધિત ગ્રાહકોના અધિકારોની સમજ આપવાનો છે. બેંક લોકરના નિયમો સાથે જોડાયેલી આ 5 બાબતો તમારે જાણવી જ જોઈએ.
બેંક લોકરના નિયમો સાથે જોડાયેલી 5 મહત્વપૂર્ણ બાબતો
1. સૌ પ્રથમ સમજવાની વાત એ છે કે કોઈપણ વ્યક્તિ કોઈપણ બેંકમાં લોકર ખોલી શકે છે, પછી ભલે તેનું ત્યાં વર્તમાન બેંકિંગ ખાતું હોય કે ન હોય.
જો તમારો બેંક સાથે અગાઉથી કોઈ સંબંધ ન હોય તો પણ અરજદાર સુરક્ષિત ડિપોઝિટ લોકર મેળવવા માટે પાત્ર છે. ઉદાહરણ તરીકે, ધારો કે તમે તમારું સેલેરી એકાઉન્ટ બેંક Aમાં રાખો છો, તમારી બચત બેંક Bમાં રાખો છો અને તમારી પાસે બેંક C છે, જ્યાં તમારો કોઈ સંબંધ નથી. આવા કિસ્સામાં, તમે હજી પણ બેંક લોકર માટે બેંક C નો સંપર્ક કરી શકો છો. જો કે, તમારે KYC પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવાની જરૂર પડશે.
2. ઘણા લોકો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતી બીજી સામાન્ય સમસ્યા એ છે કે બેંક તેમને જાણ કરે છે કે ત્યાં કોઈ લોકર ઉપલબ્ધ નથી. જો કે, ઓગસ્ટ 2021 માં, ધોરણોમાં ઘણા ફેરફારો પછી, બેંકો હવે ખાલી લોકર તેમજ ગ્રાહકોની રાહ યાદીનો રેકોર્ડ જાળવી રહી છે.
તેથી, જ્યારે તમે બેંકમાં લોકર માટે અરજી કરો છો, ત્યારે તેઓએ તમારી અરજી સ્વીકારવી પડશે, તેનો જવાબ આપવો પડશે, અને જો તે ઉપલબ્ધ હોય તો તમને તમારી પસંદગીનું લોકર આપવું પડશે અથવા તમને વેઇટિંગ લિસ્ટ નંબર આપવો પડશે.
3. ધ્યાનમાં લેવાનું ત્રીજું પાસું એ છે કે જો તમે લોકરને સુરક્ષિત કરવા માંગો છો, તો બેંક તમને ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) ખોલવાની વિનંતી કરી શકે છે. આ જરૂરિયાત સામાન્ય રીતે નવા ગ્રાહકો પર લાદવામાં આવે છે, ખાસ કરીને જેઓ બેંકમાં નવા છે.
પરંતુ બેંક કોઈપણ મનસ્વી રકમ માટે એફડીની માંગ કરી શકતી નથી. એફડીની ચોક્કસ રકમ છે. નિયમો મુજબ, FD ફી ત્રણ વર્ષના ભાડા જેટલી રકમ સાથે ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. જો ત્રણ વર્ષ સુધી ભાડું ચૂકવવામાં ન આવે અને ત્યાં કોઈ કામગીરી ન થાય, તો લોકર પાછું લઈ શકાય છે.
4. બેંક લોકર લેતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવાનો એક નિયમ છે લોકરમાં નોમિનીનું નામ. જ્યારે લોકરની વાત આવે છે ત્યારે ઘણા લોકો નોમિનેશનના મહત્વને અવગણે છે. જો કે, બેંકોએ નોમિનેશનની સુવિધા આપવી ફરજિયાત છે.
તમારા લોકર સાથે નોમિની સંકળાયેલું હોવું અને નોમિનીના અધિકારો અને તેના અધિકારોને સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે. આ ઉપરાંત લોકર ધારકના કમનસીબ મૃત્યુના કિસ્સામાં નોમિનીએ શું પગલાં લેવા જોઈએ તે પણ સમજવું જરૂરી છે.
5. યાદ રાખવાની છેલ્લી અને મહત્વની વાત એ છે કે તમે લોકરમાં જે વસ્તુઓ રાખો છો તેનો વીમો નથી. બેંક તમારા લોકરની સામગ્રીનો વીમો કરાવી શકતી નથી. જોકે બેંક કેટલીક જવાબદારી સહન કરે છે, તે પણ મર્યાદિત છે.
બેંકની જવાબદારી વાર્ષિક લોકર ભાડાના 100 ગણા સુધી મર્યાદિત છે. જો તમારા લોકરનું વાર્ષિક ભાડું 5000 રૂપિયા છે, તો તમને 5 લાખ રૂપિયા સુધીના નુકસાન સામે રક્ષણ મળશે. આ કવરેજમાં આગ, ચોરી, લૂંટ અને મકાન પડવા જેવી ઘટનાઓને આવરી લેવામાં આવી છે. તેથી, જો તમે જ્વેલરી જેવી કિંમતી વસ્તુઓ લોકરમાં રાખો છો, તો નિષ્ણાત દ્વારા તેનું મૂલ્યાંકન કરાવવું અને અલગથી વીમો લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
