રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ક્રેડિટ કાર્ડના ઈશ્યુ અને ઓપરેશનને લઈને કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ દિશાનિર્દેશોને ભારતીય રિઝર્વ બેંક (ક્રેડિટ કાર્ડ અને ડેબિટ કાર્ડ - મુદ્દાઓ અને આચાર) નિર્દેશો, 2022 તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ દિશાનિર્દેશો 1 જુલાઈ, 2022થી લાગુ થશે. આ માર્ગદર્શિકાના ક્રેડિટ કાર્ડ નિયમો અને નિયમો ભારતમાં કાર્યરત તમામ અનુસૂચિત બેંકો (પેમેન્ટ બેંકો, રાજ્ય સહકારી બેંકો અને જિલ્લા કેન્દ્રીય સહકારી બેંકો સિવાય) અને NBFCs ને લાગુ પડશે.
ક્રેડિટ કાર્ડ કંપનીઓ માટે નિયમો
આ માર્ગદર્શિકા અનુસાર, જો કાર્ડ જારી કરનાર કંપની અથવા બેંક ક્રેડિટ કાર્ડ એકાઉન્ટ બંધ કરવામાં વિલંબ કરે છે, તો તેણે કાર્ડધારકને દંડ ચૂકવવો પડશે.
ક્રેડિટ કાર્ડ બંધ કરવા અંગે આરબીઆઈના નિયમો નીચે મુજબ છે:
a) આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા કહે છે કે જો ક્રેડિટ કાર્ડ ધારકે તમામ લેણાં ચૂકવી દીધા હોય તો ક્રેડિટ કાર્ડ બંધ કરવાની વિનંતી પર સાત દિવસમાં પ્રક્રિયા કરવાની રહેશે.
b) કાર્ડધારકને ક્રેડિટ કાર્ડ બંધ થવા વિશે તાત્કાલિક SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા જાણ કરવી જરૂરી છે.
c) આ સૂચનાઓ જણાવે છે કે કંપનીઓ કાર્ડધારકોને પોસ્ટ દ્વારા અથવા અન્યથા બંધ કરવાની વિનંતીઓ મોકલવા દબાણ કરી શકે નહીં.
d) જો કાર્ડ જારી કરનાર કંપની અથવા બેંક સાત કામકાજના દિવસોમાં ક્રેડિટ કાર્ડ બંધ કરવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ ન કરે, તો તેણે ખાતું બંધ ન થાય ત્યાં સુધી દરરોજ 500 રૂપિયાનો દંડ ચૂકવવો પડશે.
આ નિયમો પણ જાણી લો
આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા મુજબ, જો ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ એક વર્ષથી વધુ સમય માટે ન થાય, તો ક્રેડિટ કાર્ડ રજૂકર્તા કાર્ડધારકને જાણ કર્યા પછી ક્રેડિટ કાર્ડ ખાતું બંધ કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરી શકે છે.
તે જ સમયે, જો કાર્ડધારક 30 દિવસની અંદર જવાબ ન આપે, તો તમામ બીલ ક્લિયર થઈ જાય તો કાર્ડ રજૂકર્તા કાર્ડ બંધ કરી શકે છે. કાર્ડ ઇશ્યુ કરનારે ક્રેડિટ ઇન્ફોર્મેશન કંપનીને કાર્ડ બંધ થયાના 30 દિવસની અંદર જાણ કરવી પડશે.
આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે ક્રેડિટ કાર્ડ એકાઉન્ટ બંધ કરતી વખતે, જો ક્રેડિટ કાર્ડ એકાઉન્ટમાં થોડી ક્રેડિટ બેલેન્સ હોય, તો તેને કાર્ડધારકના બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કરવી પડશે.
