લોકો તેમના ઘરેણાં અને અન્ય કિંમતી વસ્તુઓ બેંક લોકરમાં રાખે છે, જેથી આ મોંઘી વસ્તુઓ સુરક્ષિત રહે. વાસ્તવમાં, બેંકો કરતાં આપણાં ઘરોમાં વધુ ચોરી કે ખોટનું જોખમ ધરાવે છે. પરંતુ હવે તમારી ખાસ સુવિધાને ગ્રહણ લાગી શકે છે. આરબીઆઈના નિયમો અનુસાર જો તમે લાંબા સમય સુધી લોકર નહી ખોલો તો બેંકો તમારું લોકર તોડી શકે છે.
બેંકો માટે નવી માર્ગદર્શિકા
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ સેફ ડિપોઝિટ લોકર્સ અંગે સુધારેલી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ નવી ગાઈડલાઈનમાં, જો લોકર લાંબા સમયથી ન ખોલવામાં આવ્યું હોય તો બેંકોને લોકર ખોલવાની છૂટ આપવામાં આવી છે. ભાડું નિયમિત ચૂકવવામાં આવતું હોય તો પણ બેંકોને લોકર ખોલવાની છૂટ આપવામાં આવી છે.
આરબીઆઈએ નિયમમાં કર્યો સુધારો
બેંકિંગ અને ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં વિવિધ વિકાસ, ગ્રાહકોની ફરિયાદોની પ્રકૃતિ અને બેંકો અને ભારતીય બેંક એસોસિએશન (Indian Banks’ association) તરફથી મળેલા પ્રતિસાદને ધ્યાનમાં રાખીને, આરબીઆઈએ તાજેતરમાં સેફ ડિપોઝિટ લોકર્સ સંબંધિત તેની માર્ગદર્શિકામાં સુધારો કર્યો છે અને નિષ્ક્રિય બેંક લોકર્સ અંગે બેંકોને નવી સૂચનાઓ પણ આપી છે.
બેંક લોકર તોડી શકે છે.
આરબીઆઈની સુધારેલી માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે બેંક લોકરને તોડી પાડવા અને લોકરની સામગ્રી તેના નોમિની/કાનૂની વારસદારને ટ્રાન્સફર કરવા અથવા વસ્તુઓનો પારદર્શક રીતે નિકાલ કરવા માટે સ્વતંત્ર હશે. લોકર-ભાડૂઆત 7 વર્ષ સુધી નિષ્ક્રિય રહે અને નિયમિતપણે ભાડું ચૂકવે તો પણ તેને શોધી શકાતો નથી. તેમજ જાહેર હિતની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખી કેન્દ્રીય બેંકે વિગતવાર સૂચનાઓ પણ જારી કરી હતી જેનું કોઈપણ લોકર તોડતા પહેલા પાલન કરવું પડશે.
બેંક લોકર લેનારને એલર્ટ કરશે.
આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા જણાવે છે કે, બેંક લોકર ભાડે રાખનારને પત્ર દ્વારા નોટિસ આપશે અને રજિસ્ટર્ડ ઈમેલ આઈડી અને મોબાઈલ ફોન નંબર પર ઈમેલ અને એસએમએસ એલર્ટ મોકલશે. જો પત્ર ડિલિવરી વિના પરત કરવામાં આવે છે અથવા લોકર ભાડે રાખનારને શોધી શકાતો નથી, તો બેંક લોકર ભાડે રાખનાર અથવા લોકરની સામગ્રીમાં રસ ધરાવતી અન્ય કોઈપણ વ્યક્તિને જવાબ આપવા માટે વાજબી સમય આપીને બે જાહેર પત્રોમાં (એક અંગ્રેજીમાં અને બીજી સ્થાનિક ભાષામાં) નોટિસ જારી કરશે.
લોકર ખોલવાની માર્ગદર્શિકા
કેન્દ્રીય બેંકની માર્ગદર્શિકામાં વધુમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, લોકર બેંકના અધિકારી અને બે સ્વતંત્ર સાક્ષીઓની હાજરીમાં ખોલવું જોઈએ અને સમગ્ર પ્રક્રિયાનું વિડિયો-રેકોર્ડિંગ હોવું જોઈએ. આરબીઆઈએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે લોકર ખોલ્યા પછી, ગ્રાહક દ્વારા દાવો ન થાય ત્યાં સુધી સામગ્રીને ફાયરપ્રૂફ સેફની અંદર વિગતવાર ઇન્વેન્ટરી સાથે સીલબંધ પરબિડીયામાં રાખવામાં આવશે.
