જેમ જેમ બાળકો મોટા થાય છે તેમ તેમ બાળકો નવું શીખવા માટે ઉત્સુક હોય છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ વડીલોના સ્વભાવ, હાવભાવ અને બેસવાની રીતની નકલ કરવાનો પણ પ્રયાસ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં જો બાળકની આસપાસનું વાતાવરણ ખરાબ હોય અથવા તેની આસપાસ ખોટા શબ્દોનો (ગાળોનો) ઉપયોગ થતો હોય તો બાળક તે શબ્દો ઝડપથી શીખી લે છે અને ભવિષ્યમાં તે શબ્દો બોલવાનો પ્રયાસ પણ કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં બાળકોની આસપાસના વાતાવરણને અને સમયસર બાળકોને ખોટા શબ્દો બોલવાની આદતને સુધારવી જરૂરી છે. આજનો લેખ આ વિષય પર છે. આજે અમે તમને આ લેખ દ્વારા જણાવીશું કે જો બાળક ખોટા શબ્દો પસંદ કરે છે અથવા કોઈ ખોટા વાક્યનો ઉપયોગ કરે છે, તો માતાપિતા તેમની આ આદતને કેવી રીતે બદલી શકે છે. બીજી તરફ, જો બાળક આ શબ્દોનો પ્રથમ વખત ઉપયોગ કરે છે, તો માતાપિતા તેને કેવી રીતે રોકશે. આ લેખમાં, કેટલીક પદ્ધતિઓ વિશે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે જે માતાપિતા માટે ખૂબ જ ઉપયોગી થઈ શકે છે.
સૌપ્રથમ તો માતા-પિતા માટે એ જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે કે તેમનું બાળક જોઈને કે સાંભળીને ખોટા શબ્દો શીખી રહ્યું છે. ક્યાંક તેમના પરિવારમાં આ શબ્દોનો ઉપયોગ તો નથી થઈ રહ્યો કે પછી બાળક ટીવી, કોઈ કાર્ટૂન કે મોબાઈલ જોઈને આ શબ્દ શીખી રહ્યું નથી. જો આવું હોય તો, બાળકને આ બધી વસ્તુઓ જોવાનું બંધ કરો અને જ્યારે પણ તે ટીવી અથવા મોબાઇલ ચલાવે છે, તો તે દરમિયાન તેની નજર બાળકો પર રાખો. આ ઉપરાંત, જો બાળકો ખોટા શબ્દો બોલે તો તેને સમજાવો કે તેનાથી તેમની અને તેમના પરિવારની છબી બગડી શકે છે.
ખોટા શબ્દને બદલે સાચો શબ્દ વાપરો: તમારા બાળકે ખોટો શબ્દ વાપર્યો હોય તો પણ તેની જગ્યાએ સાચો શબ્દ વાપરવો. આવી સ્થિતિમાં, માતાને સંબોધિત કરો, તમારા બાળકને તે જ વાક્ય ફરીથી પરંતુ સાચા શબ્દ સાથે કહેવા માટે કહો. આમ કરવાથી, બાળક આગલી વખતે તે ખોટા શબ્દનો ઉપયોગ કરવાનું વિચારશે ત્યારે તેને આપોઆપ સાચો શબ્દ યાદ આવી જશે.
બાળકોની સંગત પર પણ ધ્યાન આપો
ક્યારેક બાળકોમાં આ પરિવર્તન તેમના મિત્રોના કારણે અથવા આસપાસના લોકોના કારણે હોય છે. આવી સ્થિતિમાં સૌથી પહેલા એ જાણવું જરૂરી છે કે તમારા બાળકોની કંપની કેવી છે. બાળકોના મિત્રોના ગ્રુપમાં ક્યાંક, કોઈ આવા શબ્દોનો ઉપયોગ કરતું નથી અને જો તે હોય, તો તમે તમારા બાળકને તેનાથી દૂર રહેવા માટે કહી શકો છો.
કેટલાક માતા-પિતા એવા હોય છે જે બાળકને ખોટા શબ્દો બોલવા બદલ ઠપકો આપે છે. આવું કરવાથી બાળક જીદ્દી તો બને જ છે પરંતુ બાળકોનો આત્મવિશ્વાસ પણ નબળો પડે છે. માતાપિતાએ સમજવું જોઈએ કે ઠપકો એ ઉકેલ નથી. માતાપિતા તેમના બાળકને ખોટા શબ્દો કહેવા માટે બાળકોને સર્જનાત્મક રીતે સજા કરી શકે છે
ખોટા શબ્દ પર પ્રતિક્રિયા ન આપો
માતા-પિતા બાળકની દરેક વાત પર પ્રતિક્રિયા આપે છે અને તેમ કરવું યોગ્ય છે. પરંતુ બાળકના દરેક ખોટા કાર્યો પર પ્રતિક્રિયા આપવાની જરૂર નથી. નહિંતર, પ્રતિસાદ આપીને, તમે આડકતરી રીતે બાળકને પ્રેરિત કરો છો. જો તમે ભૂલથી પણ બાળકને ખોટો શબ્દ બોલ્યો હોય તો બાળકને કોઈપણ પ્રકારની પ્રતિક્રિયા ન આપો. આમ કરવાથી બાળક તે ખોટો શબ્દ ભૂલી જાય છે. આ જ કારણ છે કે બાળકો વારંવાર ખોટા શબ્દોનું પુનરાવર્તન કરે છે.
બાળકનું ધ્યાન બીજી કોઈ વસ્તુ તરફ વાળો
જો તમારા વારંવારના ઇનકાર પછી અથવા તમારા વારંવારના ખુલાસા પછી પણ બાળક ખોટા શબ્દનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે, તો આવી સ્થિતિમાં તમારે તેનું ધ્યાન એવી બાબતો પર કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ, જે તમારા બાળકને કરવાનું ગમતું હોય. આમ કરવાથી બાળક ખોટો શબ્દ બોલવાનું તો ભૂલશે જ, પરંતુ તેની આદત પણ છૂટી જશે. પરંતુ નોંધ લો કે કેટલીકવાર તે બાળકોની આસપાસ ખોટા શબ્દોનો ઉપયોગ તેને ભૂલી ગયેલા શબ્દો ઝડપથી યાદ કરાવે છે. આવી સ્થિતિમાં તેની આસપાસ આ શબ્દોનો ઉપયોગ ન કરો.
