ભારતીય ટપાલ વિભાગે ગુપ્ત રીતે એક પગલું ભર્યું છે જેનાથી મોટી સંખ્યામાં લોકો પ્રભાવિત થયા છે. ટપાલ વિભાગ દ્વારા કોઈપણ પ્રકારની માહિતી આપ્યા વિના રજીસ્ટર્ડ બુક પોસ્ટ સેવા બંધ કરી દેવામાં આવી છે. લોકોને આ અંગેની જાણ ત્યારે થઈ જ્યારે તેઓ આ સેવાનો લાભ લેવા પોસ્ટ ઓફિસ પહોંચ્યા. ટપાલ વિભાગના આ નિર્ણયને કારણે પુસ્તકો મોકલવા મોંઘા થઈ ગયા છે.
તેથી જ તેની શરૂઆત થઈ
કુરિયરના જમાનામાં પણ ટપાલ વિભાગ પર ભરોસો રાખનાર લોકોની મોટી ફોજ છે. તેનું સૌથી મોટું કારણ એફોર્ડેબલ સર્વિસ છે. આજે પણ ખાનગી કંપનીઓની સરખામણીએ પોસ્ટ ઓફિસ દ્વારા ટપાલ વગેરે મોકલવાનું સસ્તું છે.
વ્યક્તિગત પ્રકાશકો અને પુસ્તક પ્રેમીઓ સસ્તા દરે પુસ્તકો મોકલી અને પ્રાપ્ત કરી શકે તે માટે ‘બુક પોસ્ટ સેવા’ પણ શરૂ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ ટપાલ વિભાગે આ મહત્વની સેવા બંધ કરી દીધી છે.
કોઈ કારણ આપ્યું નથી
રજિસ્ટર્ડ બુક પોસ્ટ સર્વિસ (RBP)ને બંધ કરવા અંગે ટપાલ વિભાગ દ્વારા કોઈ પૂર્વ સૂચના આપવામાં આવી ન હતી. તેમ જ વિભાગે હજુ સુધી આ માટે કોઈ કારણ આપ્યું નથી. જો કે, ચર્ચાઓ ચોક્કસપણે શરૂ થઈ છે કે ખાનગીકરણ તરફનું આ પ્રથમ પગલું છે.
દેશભરના ઘણા વ્યક્તિગત પ્રકાશકોએ વિભાગના આ પગલાની ટીકા કરી છે. તેમનું કહેવું છે કે આ સેવા બંધ થવાથી પુસ્તકો મોકલવાનો ખર્ચ વધી જશે.
કેટલો ખર્ચ થયો?
એક રિપોર્ટ અનુસાર ઈન્ડિયા પોસ્ટે 18 ડિસેમ્બરે જ આ સેવા બંધ કરી દીધી હતી, પરંતુ લોકોને પોસ્ટ ઓફિસ પહોંચ્યા ત્યારે તેની જાણ થઈ.
આ સેવા સ્વતંત્ર પુસ્તક પ્રકાશકોને તેમના ગ્રાહકોને નજીવા પોસ્ટેજ ચાર્જ પર પુસ્તકો મોકલવા સક્ષમ બનાવે છે. પરંતુ હવે તેમની કિંમત વધી જશે. RBP હેઠળ, 200 પાનાની એક પુસ્તક સમગ્ર ભારતમાં ગમે ત્યાં 20-25 રૂપિયામાં મોકલી શકાય છે.
હવે મોંઘા વિકલ્પો જ બચ્યાં છે
આ સેવા બંધ થયા બાદ પુસ્તક પ્રેમીઓ અને પ્રકાશકોએ સ્પીડ પોસ્ટ, રજિસ્ટર્ડ પોસ્ટ કે અન્ય વિકલ્પો પર વિચાર કરવો પડશે. રિપોર્ટ અનુસાર, સ્પીડ પોસ્ટ અથવા રજિસ્ટર્ડ પોસ્ટ RBP કરતા મોંઘી હશે.
ખાસ કરીને તેમના દર વજનના હિસાબે ખૂબ ઊંચા થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રકાશકોએ વધુ નાણાં ખર્ચવા પડશે અને તેઓ તેનો અમુક હિસ્સો ગ્રાહકો પાસેથી વસૂલ કરશે. એકંદરે, મોટી સંખ્યામાં લોકો આનાથી પ્રભાવિત થશે.