સામાન્ય માણસ પણ રાખી શકે છે ઘાતક હથિયાર, લાઇસન્સ લેવા માંટેની પ્રક્રિયા? કેટલા પુરાવા? સંપૂર્ણ માહિતી વિગતવાર જાણો

પોલીસ, સેના, સુરક્ષા દળ અને સુરક્ષા એજન્સીઓ સાથે સંકળાયેલા લોકો પાસે હથિયારો છે, પરંતુ શું તમે એક સામાન્ય નાગરિક તરીકે તમારી પાસે હથિયારો રાખી શકો છો? આ પ્રશ્નનો જવાબ હા છે. પરંતુ સૌ પ્રથમ તમારે તમારી જાતને પૂછવું પડશે, શું તમારે હથિયાર ની જરૂર છે? શું તમે અન્ય કોઈ કારણોસર તમારા જીવન અથવા તમારા પરિવારના જીવન માટે કોઈ જોખમ અનુભવો છો? જો હા, તો તમારી પાસે પોલીસને તમારી સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા માટે કહેવા સિવાય આત્મરક્ષણ શસ્ત્ર રાખવાનો વિકલ્પ છે. પોલીસ કમિશનરેટ હોય ત્યાં ડીએમ અથવા પોલીસ કમિશનર દ્વારા તમને આવા હથિયાર રાખવાની મંજૂરી આપવામાં આવે.

હવે પ્રશ્ન એ ઉભો થાય છે કે હથિયાર માટે લાઇસન્સ કેવી રીતે મેળવવું? એટલે કે ડીએમ અથવા પોલીસ કમિશનર પાસેથી હથિયારોનું લાયસન્સ કેવી રીતે લેવું, તેના નિયમો શું છે?

આપણો કાયદો ભારતના દરેક નાગરિકને આત્મરક્ષણ માટે હથિયારનું લાયસન્સ મેળવવાનો અધિકાર આપે છે. આ જોગવાઈ આર્મ્સ એક્ટ, 1959 હેઠળ કરવામાં આવી છે.  જો કે, આ અધિકાર અમુક શરતોને આધીન છે. લાયસન્સ આપવાની સત્તા રાજ્યના ગૃહ મંત્રાલય, જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ અથવા પોલીસ કમિશનર પાસે છે. તો ચાલો જાણીએ કે કેવા સંજોગોમાં લાઇસન્સ માટે અરજી કરી શકાય છે.

આત્મરક્ષણ માટે હથિયાર લાયસન્સ માટે અરજી કરી શકાય છે, પરંતુ આવા લાયસન્સ મેળવવાનો અર્થ એ નથી કે તમે તમારા હથિયારથી અન્ય પર હુમલો કરો અથવા અન્યને ધમકી આપો અથવા જાહેરમાં પ્રદર્શિત કરવાનું શરૂ કરો.

હથિયારના લાયસન્સ માટે ડીએમ અથવા કમિશનરની ઓફિસમાં નિયત ફોર્મેટમાં અરજી કરવાની રહેશે. જો તપાસમાં અરજી સાચી જણાય તો લાયસન્સ આપવામાં આવે છે.

અરજી સાથે જોડાયેલા જરૂરી દસ્તાવેજો:
સરનામાંનો પુરાવો
ઉંમરનું પ્રમાણપત્ર
જાતિનું પ્રમાણપત્ર
આવક પ્રમાણપત્ર
મિલકત માહિતી
મેડિકલ પ્રમાણપત્ર
જો તમે લોન લીધી છે તો તે વિશેની માહિતી.
નોકરી અથવા વ્યવસાયની માહિતી
શૂટિંગ જેવી રમત સાથે સંકળાયેલા ખેલાડીઓએ તેમની એપ્લિકેશનમાં તેમની રમત વિશે માહિતી આપવાની રહેશે.
સુરક્ષા દળોમાંથી નિવૃત્ત થયેલા લોકોએ તેમની સંસ્થા પાસેથી 'નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ' (NOC) મેળવવું પડશે.

તમારે કયા હથિયારની જરૂર છે?  એપ્લિકેશનની સાથે તમારે સ્પષ્ટ કરવું પડશે કે તમે કયું હથિયાર ખરીદવા માંગો છો. જેમ કે રિવોલ્વર, પિસ્તોલ, રાઇફલ કે બંદૂક. અહીં એ જાણવું જરૂરી છે કે તમે કેટલાક મોટા અને અત્યાધુનિક ઓટોમેટિક હથિયારો મેળવી શકતા નથી. એટલે કે, જો તમે મશીનગન માટે અરજી કરો છો, તો તમને મશીનગન મળશે નહિ. બે પ્રકારના હથિયારો બિન-પ્રતિબંધિત બોર અને પ્રતિબંધિત બોર છે. બિન-પ્રતિબંધિત બોરમાં .22 બોરની રિવોલ્વર, 312 બોરની રાઈફલ અને .45 બોરની પિસ્તોલ જેવા હથિયારોનો સમાવેશ થાય છે. આ બધા હથિયાર માટે  લાઇસન્સ મેળવી શકાય છે. જ્યારે પ્રતિબંધિત બોરમાં .303 રાઇફલ, 9 એમએમ પિસ્તોલ, મશીનગન અને એકે -47 જેવા અર્ધ અને ફૂલ ઓટો મેટેડ અત્યાધુનિક હથિયારોનો સમાવેશ થાય છે. સામાન્ય લોકો આવા હથિયારો માટે લાઇસન્સ મેળવી શકતા નથી. આ ફક્ત સેના, પોલીસ અથવા સુરક્ષા દળો સાથે રાખી શકે છે.

આ  રહી લાયસન્સ મેળવવાની પ્રક્રિયા:

1. સૌ પ્રથમ, ડીએમ અથવા કમિશનરની ઓફિસમાં અરજી કરવાની રહેશે. અરજીની સાથે સાથે હથિયારની જરૂરિયાત એટલે કે કારણ આપવાનું રહેશે.

2. આ પછી તમારી અરજી પોલીસ તપાસ માટે SP ની ઓફિસમાં મોકલવામાં આવે છે. ત્યાંથી તે તમારા પ્રાદેશિક પોલીસ સ્ટેશન પહોંચે છે.

3. અરજદારની ચકાસણી પોલીસ સ્ટેશનમાંથી કરવામાં આવે છે. આમાં પોલીસ તેના કાયમી સરનામા, પૃષ્ઠભૂમિ, કામ અને ગુનાહિત રેકોર્ડ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મેળવે છે.

4. ચકાસણી પછી, અરજી જિલ્લા ક્રાઇમ રેકોર્ડ બ્યુરોને મોકલવામાં આવે છે. ત્યાં અરજદારનો ફોજદારી રેકોર્ડ નિશ્ચિત છે. પોલીસ સ્ટેશનમાંથી રિપોર્ટ ફરી તપાસવામાં આવે છે.  આ પછી, અરજી રિપોર્ટ સાથે એસપી ઓફિસને પરત મોકલવામાં આવે છે.

5. કેટલીક જરૂરી કાગળની ફોર્માલીટી પૂર્ણ કર્યા પછી, એસપી ઑફિસમાંથી અરજી ડીએમ અથવા પોલીસ કમિશનરની ઑફિસમાં આવે છે.

6. આ સાથે, LIU (લોકલ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ) પણ અરજદાર વિશે તપાસ કરે છે.

7. પોલીસ અને LIU તરફથી મળેલા રિપોર્ટના આધારે DM નક્કી કરે છે કે અરજદારને હથિયારનું લાયસન્સ આપવું જોઈએ કે નહીં.  તે ડીએમના વિવેકબુદ્ધિ પર પણ ઘણો આધાર રાખે છે.  એટલે કે, પોલીસ અને LIU ના રિપોર્ટમાં બધું બરાબર હોવા છતાં તમને લાયસન્સ નહીં મળે.

જો લાઇસન્સ મળી જાય તો?: લાયસન્સ મેળવ્યા પછી, સરકાર વતી સત્તાવાર દુકાનમાંથી શસ્ત્રો ખરીદી શકાય છે.  લાઇસન્સમાં હથિયારનું કદ, પ્રકાર વગેરે વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપવામાં આવે છે. હથિયાર ખરીદ્યા બાદ તેને વહીવટી તંત્ર પાસે લઈ જવું પડે છે. ત્યાં લાયસન્સ અને ખરીદેલા હથિયારની વિગતો મેળ ખાતી હોય છે અને રેકોર્ડમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. આ સાથે, આ માહિતી સંબંધિત પોલીસ સ્ટેશનના રજીસ્ટરમાં દાખલ કરવાની રહેશે. આ બધું કર્યા પછી જ તમે હથિયાર તમારી સાથે ઘરે લઈ જઈ શકો છો.

કેટલી ગોળીઓ ખરીદી શકો છો: તમે એક જ સમયે ઘણી ગોળીઓ ખરીદી શકો છો હથિયારના લાયસન્સ માટેની અરજીની સાથે, ગોળીઓ માટે પણ અરજી કરવી પડશે. હથિયારોના લાયસન્સ સાથે પણ નિશ્ચિત ક્વોટા હેઠળ ગોળીઓની ખરીદીની મંજૂરી છે. હાલમાં કેન્દ્ર સરકારે એક વર્ષમાં 200 ટેબલેટનો ક્વોટા નક્કી કર્યો છે.  રાજ્ય સરકારો પોતાના હિસાબે આ વધુ કે ઓછું કરી શકે છે.  એક વ્યક્તિ એક લાઇસન્સ પર એક સમયે વધુમાં વધુ સો ગોળીઓ લઈ શકે છે.

અરજીથી લાયસન્સ પ્રક્રિયામાં કેટલો સમય લાગશે તે નક્કી નથી.વાસ્તવમાં આ પ્રક્રિયા ખૂબ જ જટિલ છે.  તે એક મહિનાથી એક વર્ષ સુધીનો સમય લઈ શકે છે અને કેટલીકવાર તેનાથી પણ વધુ.

લાયસન્સની માન્યતા: પાંચ વર્ષ છે. તે પછી તેને રિન્યૂ કરાવવાનું રહેશે. રિન્યુઅલ દરમિયાન લાયસન્સ ધારકની પણ સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવે છે.

વધુમાં વધુ બે શસ્ત્રો: નિયમો અનુસાર,એક વ્યક્તિ વધુમાં વધુ બે હથિયાર માટે લાયસન્સ મેળવી શકે છે.

જો ગોળીઓ ખતમ થઈ ગઈ હોય, તો નવી ગોળીઓ લેતી વખતે, જૂની ગોળીઓ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી આપવી પડશે.  એટલે કે, તમારે જણાવવું પડશે કે તમે ક્યાં ગોળી ચલાવી હતી.

કંઈ જગ્યાએ શસ્ત્રો ન રાખી શકાય: સામાન્ય રીતે લાઇસન્સ જિલ્લા કક્ષાએ હોય છે. એટલે કે, તેને બીજા જિલ્લા કે રાજ્યમાં લઈ જઈ શકાશે નહીં. આ કરવા માટે, એક અલગ અરજી કરવી પડશે. આ માટે પણ આર્મ  તપાસ કરવામાં આવે છે.  DM ની ભલામણ પછી, ગૃહ મંત્રાલય લાયસન્સને અન્ય જિલ્લાઓ અથવા રાજ્યોમાં વિસ્તૃત કરી શકે છે. આ સિવાય નેશનલ આર્મ્સ લાઇસન્સ પણ જારી કરવામાં આવે છે પરંતુ આ ફક્ત સાંસદો, કેન્દ્રીય મંત્રીઓ, નિવૃત્ત આર્મી અધિકારીઓ, તમામ સેવાઓના અધિકારીઓ અને ખેલાડીઓને જ આપી શકાય છે.  જાહેર ક્ષેત્રની કંપનીના અધિકારીઓ અને ઉદ્યોગપતિઓ જો જરૂરિયાત બતાવે તો તેઓ પણ આ લાઇસન્સ મેળવી શકે છે.

લાઇસન્સ ફી: લાયસન્સ ફી હથિયાર અને રાજ્ય દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે.  રાજ્યો તેમના પોતાના અનુસાર ફી નક્કી કરે છે, તેથી તે જુદા જુદા રાજ્યોમાં અલગ હોઈ શકે છે.

વારસાનો કેસ: જો લાયસન્સ અને હથિયાર લેનાર વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે, તો તેના નજીકના સંબંધીએ તરત જ હથિયાર જમા કરાવવું પડશે. જો તે આ હથિયાર પોતાના નામે વારસામાં મેળવવા માંગે છે, તો તેણે ડીએમને અરજી કરીને ઉપરોક્ત પ્રક્રિયાઓમાંથી પસાર થવું પડશે.